Staða aldraðra hér óásættanleg!Illa búið að öldruðum og öryrkjum!

 

Hver er staða aldraðra á Íslandi í dag? Hvernig býr íslenska ríkið að eldri borgurum miðað við önnur ríki Evrópu?Staðan er þessi: Þeir,sem verða að reiða sig á lífeyri frá almannatryggingum; hafa ekki lífeyrissjóð eða aðrar tekjur fá 204 þúsund kr á mánuði eftir skatt ef þeir eru í hjónabandi eða sambúð en fá 243 þús kr eftir skatt ef þeir eru einhleypir.Þetta er óásættanlegt og engin leið að lifa mannsæmandi lífi af þessari hungurlús; þetta dugar ekki einu sinni fyrir framfærslukostnaði.Margir nauðsynlegir liðir verða útundan,t.d. læknishjálp,lyf,bensín á bílinn og matur.Það er m.ö.o. verið að svelta fólkið í þjóðfélagi sem kallar sig velferðarþjóðfélag og ráðamenn berja sér á brjóst nær daglega og guma af miklum hagvexti og góðri afkomu.Lægst launuðu aldraðir og öryrkjar verða ekki varir við þetta góðæri.Tölur sýna,að ríki OECD ríkja verja til jafnaðar 4 falt meira til eftirlauna en ríkið gerir hér.Í OECD er varið tæplega 8% af vergri landsframleiðslu til eftirlauna af ríkinu en hér tæplega 2% af vergri landsframleiðslu.Hér er átt við framlög ríkis til almannatrygginga.Hvert fer hagvöxturinn hér.Fer hann til yfirstéttarinnar.- Ef litið er á stöðu annarra eldri borgara,sem hafa lífeyrissjóð er staða margra þeirra lítið betri. Þeir,sem hafa 50-100 þúsund kr á mánuði úr lífeyrissjóði eru lítið betur settir en þeir lægst launuðu.Ríkið sér um að skerða það mikið lífeyri þeirra frá TR og að leggja það mikla skatta á þá.Auk þess er það með ólíkindum hvað lífeyrissjóður er lélegur hjá mörgum,sem stritað hafa alla ævi. Ég spurði eldri borgara,sem verið hefur bóndi hvað hann hefði mikið úr lífeyrissjóði. 8800 kr. svaraði hann.Slíkur lífeyrir til viðbótar hungurlús TR skiptir ekki miklu máli.- Það er illa búið að eldri borgurum og öryrkjum á Íslandi,þar sem allir ættu að geta haft það gott.- Undirskriftasöfnun á netinu hefur það markmið að reyna að breyta þessu,knýja fram hærri lífeyri svo aldraðir geti átt áhyggjulaust ævikvöld og öryrkjar þurfi ekki að kvíða morgundeginum.En til þess að það takist þurfa allir,sem vilja styðja betri kjör aldraðra og öryrkja að flykkja sér um undirskriftasöfnunina.Slóð til að komast inn á hana er þessi:listar.island.is/Stydjum/23. Til þess að taka þátt þarf rafræn skilríki eða íslykil.Ef menn hafa hvorugt má sækja um íslykil á þessari slóð: island.is/islykill.Skrifum öll undir!

 

 

Björgvin Guðmundsson

 

 

Tillaga um lögfestingu samnings Sþ um réttindi fatlaðs fólks

Ágúst Ólafur Ágústsson þingmaður Samfylkingarinnar er fyrsti flutningsmaður þingsályktunartillögu um lögfestingu samnings Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks.Tillagan hljóðar svo:Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni að undirbúa lögfestingu samnings Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks.

Frumvarp, sem feli í sér lögfestingu samningsins og aðlögun íslenskra laga að honum, verði lagt fram á Alþingi með það að markmiði að samningurinn verði lögfestur eigi síðar en 13. desember 2019.

 Í greinargerð segir m.a.:

    Samningur Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks er alþjóðasamningur sem felur í sér skyldur aðildarríkja til þess að tryggja réttindi fatlaðs fólks. Íslensk stjórnvöld undirrituðu samninginn án fyrirvara 30. mars 2007 ásamt valfrjálsri bókun. Í október 2016 var samningurinn síðan fullgiltur fyrir Íslands hönd. 
    Allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna samþykkti ályktun 13. desember 2006 um samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks. Samningurinn er alþjóðasamningur sem felur í sér skyldur aðildarríkja til þess að tryggja mannréttindi fatlaðs fólks. 
    Segja má að fatlað fólk sé fjölmennasti minnihlutahópur heims og er áætlað að um 650– 800 milljónir manna séu með einhvers konar fötlun. Fatlað fólk er hins vegar mjög margbreytilegur hópur fólks. Mikilvægt er að hafa það í huga þegar unnið er að réttindamálum fatlaðs fólks. 
    Þá er mjög mikilvægt og skylt samkvæmt samningi Sameinuðu þjóðanna að tryggja víðtækt og virkt samráð. 

   Markmið samningsins eru að „efla, verja og tryggja full og jöfn mannréttindi og grundvallarfrelsi fyrir allt fatlað fólk til jafns við aðra, jafnframt því að efla og vinna að virðingu fyrir eðlislægri mannlegri reisn þess“. 

    Mikilvægustu skilaboð samningsins eru að fatlaðir einstaklingar eigi fullan rétt á öllum viðurkenndum mannréttindum til jafns við aðra og að þeir eigi að fá að njóta sjálfstæðs lífs og einstaklingsfrelsis til jafns við aðra. Til að svo megi verða er í samningnum lögð sérstök áhersla á tækifæri fatlaðs fólks til fullrar þátttöku á öllum sviðum mannlífs og samfélags og spjótum beint að venjum og siðum, staðlaðri ímynd, fordómum, skaðlegri framkvæmd, einangrun og útilokun sem tengist fötluðu fólki. 
    Samningurinn er mjög öflugt tæki í baráttunni fyrir fullum mannréttindum fatlaðs fólks. Mikilvægasta verkefnið er þó enn og verður áfram að tryggja öllu fötluðu fólki í verki öll þau réttindi sem mælt er fyrir um í samningnum. 
    Þá er ítrekað að samstarf og samráð við fatlað fólk, réttinda- og hagsmunasamtök þess, persónulega talsmenn og sérfræðinga í málaflokknum er nauðsynlegt til þess að hægt sé að gera markvissar og viðeigandi breytingar og ráðstafanir í allri stefnumótun og áætlanagerð, reglusetningu og framkvæmd. 

Fullgilding samningsins dugir ekki. 
    Íslensk stjórnvöld undirrituðu samninginn án fyrirvara 30. mars 2007 ásamt valkvæðum viðauka við hann. Samkvæmt íslenskri réttarskipan felur undirritun alþjóðasamninga í sér að stjórnvöld telji samningsgerðinni lokið og að íslensk stjórnvöld, sem aðili samningaviðræðna, geri ekki athugasemdir við samningsniðurstöðuna að öðru leyti en fram kemur í fyrirvörum við undirritun. Undirritun samnings hefur hins vegar ekki í för með sér að íslensk stjórnvöld séu skuldbundin til þess að efna samninginn en í undirritun felst hins vegar yfirlýsing um vilja til þess. 
    Hinn 20. september 2016 var samningurinn fullgiltur fyrir Íslands hönd í samræmi við ályktun Alþingis nr. 61/145 en fullgilding á mannréttindasamningi í framkvæmd hefur stuðst við 21. gr. stjórnarskrárinnar og er leitað eftir samþykki Alþingis fyrir slíku. Samþykkis er aflað með þingsályktun um að Alþingi veiti ríkisstjórninni heimild til þess að fullgilda viðkomandi samning. Að því búnu er fullgildingarskjal undirritað og sent til aðalframkvæmdastjóra Sameinuðu þjóðanna. Samningurinn tekur síðan formlega gildi að því er Ísland varðar að liðnum ákveðnum tíma frá móttöku skjalsins. 
    Fullgilding samningsins er mikilvægur áfangi í að tryggja fötluðu fólki mannréttindi og tækifæri sem flestu ófötluðu fólki þykja sjálfsögð. Með fullgildingu samningsins skuldbinda íslensk stjórnvöld sig til að tryggja fötluðu fólki öll þau lágmarksréttindi sem samningurinn mælir fyrir um auk þess að gera þær breytingar á íslenskri löggjöf, reglum, stjórnsýsluframkvæmd og þjónustu sem nauðsynlegar eru til að tryggja að ákvæði samningsins verði uppfyllt. 
    Þótt íslensk stjórnvöld séu með fullgildingu skuldbundin til að tryggja fötluðu fólki þau réttindi sem samningurinn mælir fyrir um er sú skuldbinding aðeins samkvæmt þjóðarétti. Vegna tvíeðliskenningarinnar sem lögð er til grundvallar í lagatúlkun hér á landi þarf að lögfesta alþjóðlega samninga ef þeir eiga að hafa bein réttaráhrif hér á landi. Því er samkvæmt íslenskri réttarskipan ekki hægt að beita samningnum með beinum hætti fyrir íslenskum dómstólum, eins og hægt er að gera með almenn lög, nema hann hafi verið lögfestur. 
    Samkvæmt íslenskri stjórnskipun fær þjóðréttarsamningur ekki lagagildi nema löggjafarvaldið grípi til sérstakra aðgerða til viðbótar við fullgildinguna, þ.e. veiti samningnum lagagildi. Hafi samningur þannig einungis verið fullgiltur en íslensk lög stangast á við einhver ákvæði hans víkja ákvæði samningsins. Rétt er þó að taka fram að samkvæmt íslenskum rétti ber dómstólum og öðrum úrskurðaraðilum að líta til þjóðréttarlegra skuldbindinga íslenska ríkisins við túlkun laga. Afleiðing vegna beins áreksturs laga og skuldbindinga samkvæmt fjölþjóðlegum samningi kann hins vegar að vera sú að íslenska ríkið hafi brotið gegn þeirri þjóðréttarlegu skyldu sem stofnaðist við fullgildingu samningsins. Getur íslenska ríkið þá hlotið aðfinnslur og ábendingar frá fjölþjóðlegum eftirlitsaðilum sem mælt er fyrir um í slíkum samningum að skuli hafa eftirlit með því hvernig aðildarríki uppfylla þá. 
    Íslenskur doktorsnemi í lögfræði við Harvard-háskóla, Kári Hólmar Ragnarsson, sagði nýlega í Úlfljóti, tímariti laganema við Háskóla Íslands, að nýjustu dómar Hæstaréttar bentu til þess að dómstóllinn væri „gríðarlega tregur“ til þess að fjalla um félagsleg réttindi og að staða þeirra fyrir íslenskum dómstólum væri veik og vernd þeirra hefði hrakað á allra síðustu árum. Í 1. mgr. 76. gr. stjórnarskrárinnar segir að öllum, sem þess þurfa, skuli tryggður í lögum réttur til aðstoðar vegna sjúkleika, örorku, elli, atvinnuleysis, örbirgðar og sambærilegra atvika. 
    Í grein sinni rekur Kári Hólmar að Hæstiréttur hafi aðeins einu sinni fallist á málsástæðu á grundvelli ákvæðisins, en það var í hinum svonefnda Öryrkjabandalagsdómi árið 2000. Þá komst rétturinn að þeirri niðurstöðu að lög frá Alþingi, sem fólu í sér skerðingu örorkubóta vegna tekna maka, brytu í bága við umrætt ákvæði stjórnarskrárinnar. Kári segir að í kjölfar dómsins hafi verið höfð uppi stór orð um að túlkun dómstóla á ákvæðum sem varða félagsleg réttindi gæti leitt af sér stórvægilegar breytingar á stjórnskipuninni. Sá spádómur hafi hins vegar ekki ræst. „Þótt fjöldi mála þar sem ákvæðinu er borið við hafi aukist á síðustu árum, þá hefur Hæstiréttur hafnað öllum kröfunum. Í ýmsum tilvikum hefur Hæstiréttur ekki einu sinni tekið afstöðu til ákvæðisins, þótt því sé borið við,“ segir hann. Héraðsdómur hefur einu sinni fallist á málsástæðu á grundvelli 76. greinarinnar, árið 2015, en í þeim dómi var talið að óheimilt hefði verið að synja sjón- og heyrnarskertri konu um endurgjaldslausa táknmálstúlkun á grundvelli fjárskorts. Slík synjun var talin brjóta í bága við rétt konunnar til aðstoðar samkvæmt 76. greininni. Dóminum var ekki áfrýjað. 
    Kári sagði í samtali við Vísi í júní árið 2017 að ekki væri samræmi milli dóma að því er varðaði aðferðir og mælikvarða við mat á því hvort brotið hefði verið gegn 76. greininni: „Nýjustu dómar Hæstaréttar benda til þess að rétturinn sé gríðarlega tregur til þess að fjalla efnislega um félagsleg réttindi og gefa í skyn að grundvallarálitaefni á þessu sviði, til dæmis um fjárhæð örorkulífeyris, falli nær alfarið utan valdsviðs dómstóla. Þannig hefur Hæstiréttur í raun skipað fjárstjórnarvaldi löggjafans ofar stjórnskipulegum réttindum.“ 
    Þrátt fyrir þau jákvæðu áhrif sem fullgilding samningsins hefur haft í för með sér telja flutningsmenn þessarar tillögu nauðsynlegt að ganga skrefinu lengra. Þess vegna er hér ályktað um lögfestingu samningsins eigi síðar en 13. desember 2019 en þá verða 13 ár liðin frá því að hann var samþykktur á vettvangi Sameinuðu þjóðanna. Samhliða lögfestingu samningsins skal aðlögun íslenskra laga að ákvæðum samningsins einnig lokið þá. 
    Íslensk stjórnvöld hafa einungis lögfest örfáa alþjóðasamninga og má þar nefna barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna (2013), mannréttindasáttmála Evrópu (1994) og EES-samninginn (1993). 

Þverpólitísk samstaða. 
    Þó nokkrir þingmenn hafa beitt sér fyrir auknu vægi samningsins sem og aðlögun íslenskra laga að samningnum. Nú síðast lagði Þórhildur Sunna Ævarsdóttir alþingismaður fram þingsályktunartillögu um að fela forseta Alþingis að skipa sérnefnd þingmanna sem hefði það hlutverk að hefja heildarendurskoðun lögræðislaga, nr. 71/1997, en auk heildarendurskoðunar á lögunum yrði sérstaklega litið til ákvæða samnings Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks. Mikilvægt er að umrætt þingmál nái fram að ganga. 
    Einnig ber að geta þess að þingsályktunartillaga um fullgildingu samningsins var lögð fram árið 2016 undir forystu Kristjáns L. Möllers, en meðflutningsmenn voru úr mörgum stjórnmálaflokkum. Velferðarnefnd undir forystu Sigríðar Ingibjargar Ingadóttur formanns og Páls Vals Björnssonar framsögumanns afgreiddi málið um fullgildinguna með skýrslu skv. 31. gr. laga um þingsköp Alþingis. 
    Loks ber að geta þess að félags- og jafnréttismálaráðherra lagði fram stefnu og framkvæmdaáætlun í málefnum fatlaðs fólks fyrir árin 2017–2021 á 146. löggjafarþingi 2016– 2017. Þar kom m.a. fram að kynna bæri mun betur samninginn um réttindi fatlaðs fólks ásamt fjölmörgum aðgerðum í þágu fatlaðs fólks. Samkvæmt þessari áætlun ber að innleiða samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks í alla lagaumgjörð og framkvæmd en eftir stendur þó lögfestingin sjálf sem hefur, eins og fyrr var lýst, mikla efnislega þýðingu varðandi beitingu samningsákvæðanna og þar með fyrir réttarstöðu og réttaröryggi fatlaðs fólks með tilliti til mannréttinda sem samningnum er ætlað að tryggja að það njóti. 
    Flutningsmenn eru vongóðir um að þverpólitísk samstaða myndist um að stíga skrefið til fulls og að samningurinn verði lögfestur. 

Lögfesting barnasáttmálans sem fyrirmynd. 
    Samningur Sameinuðu þjóðanna um réttindi barnsins (barnasáttmálinn) var lögfestur árið 2013 en fyrsti flutningsmaður þessarar tillögu lagði fram þingsályktunartillögu um að lögfesta bæri barnasáttmálann og var hún samþykkt á Alþingi árið 2009. Það var gert til að tryggja enn betur en gert var með fullgildingu samningsins þau réttindi sem samningurinn mælir fyrir um. 

 

Björgvin Guðmundsson
    

Sjálfstæðisflokkur og Framsókn sviku loforð um að leiðrétta lífeyri vegna kjaragliðnunar kreppunnnar

 

Talnakönnun gerði athugun á því hver kjaraskerðing öryrkja hefði verið á krepputímanum vegna kjaragliðnunar.Kjaranefnd Félags eldri borgara gerði sams konar útreikninga á kjaraskerðingu aldraðra. Samkvæmt útreikningum Talnakönnnar hækkaði launavísitalan um 23,5% á tímabilinu 2009-2013,meðaltekjur öryrkja (allar tekjur,fjármagnstekjur meðtaldar) hækkuðu um 4,1% á sama tímabili (tekjur eftir skatta).Verðbólga var á tímabilinu 20,5%.Kaupmáttarskerðing var því mjög mikil.Talnakönnun athuugaði einnig breytingu lífeyris,verðlags og launa á tímabilinu 2008-2013.Þá kom eftirfarandi í ljós:Lágmarkslaun hækkuðu á þessu tímabili um 54,3% en lífeyrir einheypra öryrkja hækkaði á sama tímabili aðeins um 29%.Mismunurinn er kjaraskerðingin.(Lifeyrir sambúðarfólks hækkaði um 29,7%).Samkvæmt útreikningum kjaranefndar FEB hækkuðu lágmarkslaun um 40% á tímabilinu 2009-2013 en lífeyrir einhleypra eldri borgara,sem eingöngu höfðu tekjur frá TR, hækkaði um 17% á sama tímabili.Mismunurinn er kjaraskerðingin,kjaragliðnunin.-Á landsfundi Sjálfstæðisflokksins 2013 var eftirfarandi samþykkt: Ellilífeyrir sé leiðréttur strax til samanburðar við þær hækkanir,sem orðið hafa á lægstu launum síðan í ársbyrjun 2009.Hér er engin tæpitunga töluð.Það á að leiðrétta kjaragliðnunina strax.Sjálfstæðisflokkurinn komst til valda eftir kosningar m.a. út á þetta loforð,fékk fjármálaráðherrann en sveik þetta kosningaloforð! Er ekki farinn að efna það enn í dag. En ráðherrar hafa hækkað eigin laun ótæpilega. Framsóknarflokkurinn lofaði einnig að leiðrétta kjaragliðnunina. Flokkurinn samþykkti eftirfarandi á flokksþingi sínu 2013: Lífeyrir aldraðra og öryrkj verði hækkaður vegna kjaraskerðingar þeirra (og kjaragliðnunar) á krepputímanum.Framókn sveik þetta loforð einnig.- Þessir tveir flokkar hafa ráðið mestu um landsstjórnina frá 2013. Þeir hafa verið samstíga í því að svíkja aldraða og öryrkja.Og aðild VG að stjórn með þeim hefur engu breytt. VG er aðili að svikunum í dag!

 

Björgvin Guðmundsson

 

 

 

 

Kjarabarátta aldraðra á krossgötum

Er ég fór á eftirlaun 2002, fór ég fljótlega að skrifa greinar í dagblöðin um kjaramál eldri borgara.Fyrsta greinin,sem ég skrifaði um þau má,l var í Morgunblaðinu 22.nóvember 2003.Hún fjallaði um nauðsyn þess að hækka ellilífeyri.Frá þeim tíma hef ég skrifað 650 greinar um kjaramál aldraðra og öryrkja og um þjóðfélagsmál. 

Dropinn holar steininn 

Ég fæ mikið hrós fyrir greinar mínar um málefni eldri borgara og öryrkja en stundum spyrja menn: Hefur þetta einhver áhrif? Taka ráðamenn nokkuð mark á þessum skrifum, þessari gagnrýni? Ég svara venjulega: Dropinn holar steininn. Og ég er sannfærður um,að rökstudd gagnrýni á slæm kjör eldri borgara og öryrkja mun hafa áhrif um síðir.Ég var um langt skeið formaður kjaranefndar Félags eldri borgara í Reykjavík.Á því tímabili voru gerðar margar ályktanir um slæm kjör aldraðra og um þær hækkanir á lífeyri,sem kjaranefndin og stjórn félagsins vildi  fá.Okkur fannst stundum,að árangur af tillöguflutningi  okkar væri ekki  mikill.Af þeim sökum hafa oft verið upp hugmyndir um að fara nýjar leiðir í kjarabaráttunni.Hefur helst verið rætt um málsókn gegn ríkinu í þvi sambandi, en einnig útifundi og undirskriftasöfnun.Þá hefur einnig verið rætt um að eldri borgarar ættu að taka upp samstarf við verkalýðshreyfinguna í kjarabaráttunni og fá hana til þess að styðja kröfur eldri borgara  um bætt kjör.. 

 Langþreyttir á aðgerðarleysi stjórnvalda 

Undanfarið hefur þess greinilega orðið vart, að eldri borgarar og öryrkjar eru orðnir langþreyttir á aðgerðarleysi stjórnvalda.Kröfur eldri borgara um aðgerðir verða æ háværari.Aðalkrafan er um málsókn vegna mannréttindabrota og vegna skerðingar á lífeyri almannatrygginga hjá þeim,sem greitt hafa í lífeyrissjóð.Flestir eldri borgararr telja það lögbrot að skerða tryggingalífeyri vegna greiðslna úr lífeyrissjóði.Þeir telja,að lífeyrissjóðirnir hafi átt að vera hrein viðbót við almannatryggingar.

Til skamms tíma hafa eldri borgarar  látið duga að skammast í fjölmiðlum og í samfélagsmiðlum vegna þess að þeir telja brotið á sér. En fyrir skömmu varð hér breyting á. Einn eldri borgari,rúmlega áttræð kona, ákvað að efna til undirskriftasöfnunar nánast ein síns liðs.Sú undirskriftasöfnun er í gangi,á netinu,eingöngu rafræn.Konan hringdi til mín eftir að hún las blaðagrein eftir mig um ítrekuð mannréttindabrot á eldri borgurum. Hún var ánægð með greinina. En hún vildi líka aðgerðir,málsókn eða undirskriftasöfnun.það varð úr, að ég veitti henni nokkra aðstoð við að hrinda af stað undirskriftasöfnun.Sú undirskiftasöfnun stendur nú yfir og verður  til 8.oktober 2018.Allir,sem orðnir eru 18 ára, geta skrifað undir. 

Engan skort á efri árum 

Yfirskrift undirskriftasöfnunarinnar er :.ENGAN ,SKORT Á EFRI ÁRUM. Þar segir,að elli-og örorkulífeyrir dugi ekki fyrir framfærslukostnaði.Knýja þurfi fram það mikla hækkun lífeyris, að aldraðir geti átt áhyggjulaust ævikvöld  og öryrkjar þurfi ekki að kvíða morgundeginum. 

Þetta er sjálfsögð krafa, þetta eru mannréttindi.Það er tekið fram í 76.grein stjórnarskrárinnar,að ríkið eigi að veita aðstoð vegna elli og örorku, ef þarf.Vissulega þarf aðstoð,þegar lægsti lífeyrir dugar ekki fyrir framfærslukotnaði.Ég tel því að stjórnvöld,alþingi og ríkisstjórn, séu að brjóta stjórnarskrána á öldruðum og öryrkjum. Eg tel,að stjórnvöld séu einnig að brjóta lög á öldruðum með því að hækka lífeyri ekki í samræmi við launaþróun eins og tilskilið er í lögum.Gífurlegar launahækkanir urðu á árinu 2015 á sama tíma og lífeyrir hækkaði um 3%. Þetta  var að mínu mati gróft brot á þessu lagaakvæði.Og þetta lagaakvæði hefur ítrekað verið brotið á öldruðum og öryrkjum

Neikvæð afstaða alþingis og ríkisstjórnar til aldraðra  hér á landi  er óskiljanleg og allt önnur en afstaða stjórnvalda á hinum Norðurlöndunum til eldri borgara.Þar er afstaðan jákvæð til aldraðra.

FEB ræðir málaferli 

EF til vill er kjarabarátta eldri borgara á krossgötum í dag.Félag eldri borgara í Reykjavík fjallar nú um það hvort fara eigi í mál við ríkið vegna mikilla skerðinga á lífeyri almannatrygginga vegna greiðslna úr lífeyrissjóði.Út af því máli er gífurleg óánægja,svo mikil að nálgast uppreisn.Óánægja vegna þess hve ríkið heldur lægsta  lífeyri mikið niðri er einnig gïfurleg.Eldri borgurum finnst orðið tímabært að efna til aðgerða.Fyrsta aðgerðin er undirskriftasöfnunin en fleiri munu fylgja á eftir.Eldri borgarar og öryrkjar hafa nú tækifæri til þess að sýna hvort þeir vilji standa saman til þess að knýja fram kjarabreytingar.Væntanlega sýna eldri borgarar styrk sinn með því flykkja sér um undirskriftasöfnunina.

 

Björgvin Guðmundsson

Mbl. 18.sept.2018

 

 

Eldri borgarar urðu fyrir vonbrigðum!

Margir eldri borgarar höfðu samband við mig eftir að fjárlagafrumvarpið var lagt fram og spurðu hvort ekki væru verulegar kjarabætur til eldri borgara í frumvarpinu.Ég varð því miður að valda þeim vonbrigðum.Ég fann ekkert nema 3,4% hækkun lífeyris í lok ársins. En það þýðir hækkun um rúmlega 6000 kr á mánuði eftir skatt hjá einstaklingum eða úr 243 þúsund kr í 249 þúsund kr eftir skatt.Á þessi hungurlús að lyfta lægst launuðu eldri borgurum upp úr fátæktargildrunni? Geta eldri borgarar,sem reiða sig á lífeyri almannatrygginga og hafa verið í vandræðum með að láta enda ná saman farið að lifa góðu lífi ef þeir fá 6 þús kr, hækkun?Þetta er ekki boðlegt.Þetta er móðgun við eldri borgara.Þessi hungurlús skiptir engu máli.
Er þetta framlag VG til ríkisstjórnarinnar? Ég tel,að útkoman fyrir aldraða hefði verið nákvæmlega sú sama þó Sjálfstæðisflokkurinn hefði verið einn i stjórn."Kjarabótin" hefði ekki getað orðið minni.Vinstri grænir virðast ekki hafa markað nein spor í stjórninni.Þó þeir hafi haft þá stefnu í kosningunum 2017 að bæta ætti kjör aldraðra hafa þeir ekkert gert í því efni.Enda hafa þeir ekki minnst einu orði á nauðsyn þess að bæta verulega kjör aldraðra.Það hefði mátt ætla að VG mundi vilja bæta kjör allra sem illa væru staddir,ekki aðeins aldraðra,heldur einnig láglaunafólks.En svo hefur ekki verið.VG hefur lagt meiri áherslu á,að halda launum niðri og sama gildir um lífeyrinn.VG hefur gleymt kosningaloforðinu um bætt kjör aldraðra.

Björgvin Guðmunsson

 

 

 

Ríkissjóður sækir 4 milljarða í vasa öryrkja á einu ári

 

Það er mikið kappsmál hjá Framsóknarflokknum og Sjálfstæðisflokknum að taka upp svokallað starfsgetumat öryrkja.VG styður þá nú við það.Starfsgetumat þýðir,að læknisfræðilegt ororkumat sé lagt niður og starfsgetumat tekið upp í staðinn. Íslenskt atvinnulíf hefur ekki verið mjög fúst til þess fram að þessu að taka öryrkja í vinnu og enn síður að hafa öryrkja í hlutastörfum eins og þyrfti að vera ef starfsgetumat væri tekið upp.Það má fullyrða,að mikil óvissa ríki um það hvernig ætti að taka upp starfsgetumat,ef það yrði niðurstaðan.Það tekur langan tíma að koma slíku mati á,sennilega nokkur ár og ljóst,að allir öryrkjar gætu ekki fallið undir það. Sennilega yrðu þeir,sem komnir væru yfir ákveðinn aldur að fá að vera áfram undir læknisfræðilegu ,mati. Starfsgetumat hefur verið reynt í Bretlandi en ekki gefist vel þar.

11.septembert samþykkti Öryrkjabandalag Íslands ályktun um þetta mál.Aðalatriði hennar fer hér á eftir:

Króna á móti krónu“ skerðingin var upphaflega eins hjá báðum hópum,öldruðun og öryrkjum. Við setningu laganna um TR,sem tóku gildi 1. janúar 2017, var ekki rökstutt hvers vegna löggjafinn taldi málefnalegt og sanngjarnt að öryrkjar fengju ekki þá réttarbót sem fólst í lögunum. Við setningu laganna var ekki byggt á því að aldraðir væru verr settir en öryrkjar né aðrar málefnalegar ástæður settar fram sem réttlættu að skerða áfram bætur örorkulífeyrisþega. Í rökstuðningi við frumvarpið sem varð að lögum sagði meðal annars að ætlunin væri að styrkja möguleika ellilífeyrisþega til þess að auka tekjur sínar. Engin rök voru færð fyrir því að neita örorkulífeyrisþegum um sömu tækifæri.

Í þessu er fólgin mismunun. Frá 1. janúar 2017 hafa örorkulífeyrisþegar orðið af umtalsverðum fjármunum þegar litið er til sambærilegra hópa. Hjá mörgum þeirra getur skerðingin numið um 60.000 kr. á mánuði eða meira. (4 milljarðar á ári).Hér er hallað á verulega stóran hóp en upp undir sjö þúsund einstaklingar eru skertir um „krónu á móti krónu“ vegna atvinnutekna, lífeyrissjóðstekna eða fjármagnstekna.Ætla má að ríkissjóður taki með þessum hætti til sín tæplega fjóra milljarða króna á ári úr vösum öryrkja. Stjórn ÖBÍ minnir á að allt launafólk er skyldugt til að borga í lífeyrissjóð. Því má spyrja hvort hér sé um að ræða beina eignaupptöku í mörgum tilvikum.

 

Björgvin Guðmundason

Stjórnarflokkarnir mismuna öryrkjum

VG hefur tekið upp stefnu Framsóknar og Sjálfstæðisflokks um að taka upp starfsgetumat.Það  þýðir,að læknisfræðilegt ororkumat sé lagt niður og starfsgetumat tekið upp í staðinn. Íslenskt atvinnulíf hefur ekki verið mjög fúst til þess fram að þessu að taka öryrkja í vinnu og enn síður að hafa öryrkja í hlutastörfum eins og þyrfti að vera ef starfsgetumat væri tekið upp.Það má fullyrða,að mikil óvissa ríki um það hvernig ætti að taka upp starfsgetumat,ef það yrði niðurstaðan.Það tekur langan tíma að koma slíku mati á,sennilega nokkur ár og ljóst,að allir öryrkjar gætu ekki fallið undir það. Sennilega yrðu þeir,sem komnir væru yfir ákveðinn aldur að fá að vera áfram undir læknisfræðilegu ,mati. Starfsgetumat hefur verið reynt í Bretlandi en ekki gefist vel þar.

11.septembert samþykkti Öryrkjabandalag Íslands ályktun um þetta mál.Aðalatriði hennar fer hér á eftir:
Króna á móti krónu“ skerðingin var upphaflega eins hjá báðum hópum,öldruðun og öryrkjum. Við setningu laganna um TR,sem tóku gildi 1. janúar 2017, var ekki rökstutt hvers vegna löggjafinn taldi málefnalegt og sanngjarnt að öryrkjar fengju ekki þá réttarbót sem fólst í lögunum. Við setningu laganna var ekki byggt á því að aldraðir væru verr settir en öryrkjar né aðrar málefnalegar ástæður settar fram sem réttlættu að skerða áfram bætur örorkulífeyrisþega. Í rökstuðningi við frumvarpið sem varð að lögum sagði meðal annars að ætlunin væri að styrkja möguleika ellilífeyrisþega til þess að auka tekjur sínar. Engin rök voru færð fyrir því að neita örorkulífeyrisþegum um sömu tækifæri. 
Í þessu er fólgin mismunun. Frá 1. janúar 2017 hafa örorkulífeyrisþegar orðið af umtalsverðum fjármunum þegar litið er til sambærilegra hópa. Hjá mörgum þeirra getur skerðingin numið um 60.000 kr. á mánuði eða meira. (4 milljarðar á ári).Hér er hallað á verulega stóran hóp en upp undir sjö þúsund einstaklingar eru skertir um „krónu á móti krónu“ vegna atvinnutekna, lífeyrissjóðstekna eða fjármagnstekna.Ætla má að ríkissjóður taki með þessum hætti til sín tæplega fjóra milljarða króna á ári úr vösum öryrkja. Stjórn ÖBÍ minnir á að allt launafólk er skyldugt til að borga í lífeyrissjóð. Því má spyrja hvort hér sé um að ræða beina eignaupptöku í mörgum tilvikum.

 

Björgvin Guðmundsson

 

 

 

 

 

Svik ríkisstjórnar við öryrkja staðið i 20 mánuði.VG aðili svika í 9 mánuði

Það eru nú liðnir 2o mánuðir frá því ríkisstjórn Framsóknar og Sjálfstæðisflokks lofaði að afnema krónu móti krónu skerðingu hjá öryrkjum í kerfi almannatrygginga.VG lofaði einnig  í kosningum að afnema þessa skerðingu en í 9 mánuði hefur VG verið aðili að þessum svikum. Ríkisstjórn Sigurðar Inga ákvað á síðustu stundu fyrir árslok 2016 að hætta við afnám krónu moti krónu skerðingar, þar eð öryrkjar vildu ekki samþykkja starfsgetumat.Reynt var að þvinga öryrkja til hlíðni en án árangurs .Um þessi umræddu áramót var því lofað, að krónu móti krónu skerðingin yrði afnumin fljótlega.( Var afnumin fyrirstöðulaust og án skilyrða hjá öldruðum)Það hefur dregist í 20 mánuði að efna loforð ríkisstjórnar Sigurðar Inga og ekki farið að efna það enn!Hins vegar veifar ríkisstjórn Katrínar nú 4 milljörðum framan í öryrkja.Kannski sú upphæð eigi að vera bætur fyrir svik við öryrkja í 20 mánuði.Ekki veit ég það.Ekki trúi ég að ríkisstjórnin sé að veifa þessari upphæð til þess að öryrkjar samþykki frekar starfsgetumat!En eitthvað er óljóst hvað á að gera við þessa 4 milljarða!

Björgvin Guðmundsson

Þorsteinn Víglundsson: Stjórnin hefur leikið afleik í kjaramálunum!

Fyrsti þáttur Silfursins eftir sumarleyfi var í gær.Rætt var um kjaramálin.Meðal viðmælenda var Þorsteinn Víglundsson,þingmaður Viðreisnar.Hann sagði,að ríkisstjórnin hefði leikið mikinn afleik með því að hlutast alltof mikið  til um kjarmálin vegna væntanlegra kjarasamninga.Skilin milli stjórnmála og kjaramála væru orðin óljós.Ríkisstjórnin væri farin að haga sér eins og hún væri beinn aðili að samningunum.En svo væri ekki.Það væru verkalýðsfélögin og vinnuveitendur,sem ættu að semja.Drífa forsetaframbjóðandi í  ASÍ var ekki alveg sammála Þorsteini.Hún taldi að öll kröfugerð í kjarasamningum í dag litaðist af aðgerðum stjórnvalda.Framkvæmdastjóri Eflingar Viðar Þorsteinsson taldi,að Samtök atvinnulífsins ættu meiri þátt í því en verkalýðsfélögin,að  ríkisvaldið væri í æ meiri mæli farið að gera sig gildandi í kjarasamningum.

 Verkalýðhreyfingin hefur ekki góða reynslu af afskiptum ríkisvaldsins af kjasasamningum.Segja má,að ríkisvaldið hafi eyðilagt árangurinn af síðustu almennu kjarasamningum. Ráðstafanir ríkisstjórnar í skattamálum gögnuðust ekki þeim lægst launuðu;þær voru hins vegar í hag hátekjumönnum.Aður hafði   vaxtabótakerfið  verið eyðilagt og barnabætur stórlega skertar.Vegna þessa hafa  umsamdar launahækkanir  ekki nýtst þeim lægst launuðu.Eins gott er,að verklýðshreyfingin sé á varðbergi,ef ríkisvaldið ætlar að endurtaka sama leikinn aftur i þessu efni eins og allt bendir til.

Björgvin Guðmundsson