Á að nota afnám krónu móti krónu skerðingar sem skiptimynt gegn samþykkt starfsgetumats?

 Forsvarsmenn ÖBÍ hafa átt fundi með félags- og jafnréttismálaráðherra og borið fram  við hann ,að krónu moti krónu skerðing öryrkjja í kerfi TR verði afnumið.  Hann hefur lýst því yfir að ekki sé hægt að afnema „króna á móti krónu“ skerðingu fyrr en breytingar verði gerðar á almannatryggingakerfinu og nýtt starfsgetumat líti dagsins ljós. Þessu er ÖBÍ ósammála. Það hvernig fólk er metið til örorku og hvernig greiðslu lífeyris vegna örorku er háttað sé sitt hvor hluturinn.Ég er sammála því.Ég trúi því tæpast,að VG leggi blessun sína yfir það,að Öryrkjabandalagið sé kúgað " til hlíðni" í þessu máli.En það er engu líkara en svo sé.

Björgvin Guðmundsson

Fjölmargir eldri borgara ná ekki endum saman!

 

Hver er staða eldri borgara,eftirlaunamanna,í dag? Hún er slæm.Það er ekki aðeins, að þeir lægst launuðu geti ekki framfleytt sér, heldur eru mörg dæmi um  það, að þeir sem eiga þokkalegan lífeyrissjóð og hafa unnið fulla vinnu alla ævi, eigi samt erfitt með að ná endum saman, þegar þeir eru komnir á eftirlaun.

Staðan er verst hjá þeim eldri borgurum (og öryrkjum) ,sem einungis hafa lífeyri frá almannatryggingum (eða sáralítið annað).Þessi hópur hefur ekki lífeyrissjóð eða aðeins örlítinn lífeyri frá lifeyrissjóði.Hér er um að ræða eldri borgara, sem vegna veikinda hafa ekki geta verið á vinnumarkaði,húsmæður,sem hafa verið heimavinnandi,einyrkja,sem ekki hafa greitt í lífeyrissjóð og fleiri.Það er með ólíkindum, að stjórnvöld skuli ekki hafa leyst vanda þessa hóps fyrir löngu, þar eð hann er ekki mjög stór. En erfiðleikar hópsins eru mjög miklir; til dæmis eiga flestir í þessum hóp ekki húsnæði og þurfa því að leigja sér húsnæði á þeirri  gífurlega háu  húsaleigu, sem viðgengst í dag.Ég skrifaði forsætisráðherra opið bréf í byrjun árs, þar sem ég fór fram á, að vandi hópsins yrði leystur með hækkun lífeyris. Engin viðbrögð bárust frá forsætisráðherra! Hann svaraði ekki! 

Ná ekki endum saman vegna skerðinga 

  Skerðing lífeyris eldri borgara hjá almannatryggingum vegna greiðslna  úr lífeyrissjóði er mjög mikil og veldur mikilli gremju meðal  eldri borgara, sem komnir eru á eftirlaunaaldur og farnir að fá greiðslur úr lífeyrissjóði.Mjög algengt er, að launþegar kynni sér ekki stöðu sina í lífeyrissjóðnum áður en þeir komast á eftirlaunaaldur.Það kemur mörgum á óvart hvað þeir fá lítinn lífeyri samanlagt úr lífeyrissjóði og almannatryggingum. Einhleypur eftirlaunamaður,sem hefur 200 þúsund kr úr lífeyrissjóði á mánuði fær rúmar 300 þúsund kr í lífeyri úr kerfinu eftir að dregið hefur verið af upphæðunum í skatta og skerðingar almannatrygginga.Þetta dugar ekki til framfærslu miðað við þann háa húsnæðiskostnað, sem þarf að greiða í dag.Þetta sleppur, ef viðkomandi á skuldlaust eða skuldlítið húsnæði, ef hann greiðir lága húsaleigu eða ef hann á einhvern varasjóð, sem hann getur gengið í.Algengt er,að eldri borgarar selji húseignir til þess að komast af eða skipti í ódýrari eignir í sama skyni.Mjög margir eldri borgarar eru óánægðir yfir því, að þeir skuli ekki geta notið efri áranna áhggjulaust; þeir telja,að þeir eigi að geta notað eignir sínar til þess að njóta lífsins síðustu æviárin í stað þess að þurfa í raun að halda “brauðstritinu“ áfram þó á annan hátt sé en áður.Það liggur fyrir, að stór hópur eftiraunamanna nær ekki endum saman vegna skerðingarstefnu íslenska ríkisins gegn lífeyrissjóðunum.Það verður því að stöðva þessa skerðingu strax. Eldri borgarar þurfa að nota allan sinn lífeyri til  þess að geta notið efri áranna.Eldri borgarar eiga þennan lífeyri og greiddu í lífeyrissjóð í trausti þess ,að lífeyrissjóður yrði hrein viðbót við almannatryggingar. Alþýðusamband  Íslands gaf yfirlýsingu 1969,sem staðfesti þetta.

Eftirlaun 25 milljörðum lægri hér en í OECD 

Dr. Haukur Arnþórsson hefur upplýst, að íslenska ríkið  greiði miklu minna til eftirlauna á Íslandi en nemur meðaltali slíkra greiðlna í rikjum OECD.Þar munar 25 milljörðum kr.Það er dágóð upphæð,sem gott væri fyrir íslenska eftirlaunamenn að fá greidda.Eldri borgarar á Íslandi hafa ekki efni á að lána íslenska ríkinu þetta lengur.Þeir vilja fá upphæðina  greidda strax.

Ég tel,að lög hafi verið brotin á öldruðum og öryrkjum undanfarin ár með því að hækka ekki lífeyrinn í samræmi við launaþróun og/ eða  hækkun vísitölu.Það hefur gerst hvað eftir annað, að laun hafa hækkað miklu meira en lífeyrir aldraðra og öryrkja.Gróft dæmi, sem leiðir þetta í ljós er frá 2015.Þegar lágmarkslaun hækkuðu í  mai það ár um 14,5% og nær allar stéttir hækkuðu mjög mikið i launum allt upp í 40 %,  hækkaði  lífeyrir aðeins um 3% ! Þarna var níðst á öldruðum og öryrkjum í launamálum og sama framkoma gagnvart þessum aðilum hefur haldið áfram 2016 og 2017.Þeir hafa aðeins fengið smánarlegar hækkanir á sama tíma og yfirstéttin hefur tekið sér óhóflega miklar hækkanir ; þingmenn 45% hækkun (upp í  1,1 milljón á mánuði,350 þús kr. hækkun) ráðherrar 30-40 % hækkun (upp í 1,8 milljón,forsætisráðherra upp í rúmar 2 millj)  og  háttsettir embættismenn  allt að 48 % hækkun og 18 mánuði aftur í tímann.( upp í  1,6 millj.) Ráðherrar samþykktu á alþingi afturvirkar hækkanir eigin launa 2015.En felldu þá að veita öldruðum og öryrkjum afturvirkar kjarabætur!

  Aldraðir og öryrkjar fengu  7% hækkun lífeyris um áramótin 2016/2017. Og um síðustu áramót fengu þessir aðilar 4,7% hækkun.. Það náði ekki einu sinni hækkun lágmarkslauna en þau hækkuðu  þá um 7%.Miðað við launaþróun 2017  og 2016,sem fól í sér himinháar hækkanir, upp í 45 - 48%  er ljóst,að lög hafa verið þverbrotin á öldruðum og öryrkjum.Það er tímabært að hætta að níðast á öldruðum og öryrkjum í kjaramálum.

 

Björgvin Guðmundsson,viðskiptafræðingur