Afnema á tekjuskerðingar í kerfi almannatrygginga

Í síðustu grein minni lagði ég fram tillögu um hækkun lífeyris aldraðra.Í þessari grein fjalla ég um tekjutengingar,tekjuskerðingar í kerfi almannatrygginga.Ég legg til,að þessar skerðingar verði afnumdar í áföngum.Skerðingarnar eru orðnar svo miklar, að þær eru að eyðileggja almannatryggingakerfið.Alvarlegastar eru þessar skerðingar vegna greiðslna úr lífeyrissjóðum.Það er dregið svo mikið af lífeyri eldri borgara hjá Tryggingastofnun, ef þeir fá greiðslur úr lífeyrissjóði, að heildarútkoman verður eins og þeir hafi aldrei greitt í lífeyrissjóð. Árið 1969 lýsti Alþýðusamband Íslands því yfir, að lífeyrissjóðirnir ættu að vera viðbót við almannatryggingarnar.Launþegar hófu að greiða í lífeyrissjóðina í trausti þess, að lífeyrir úr lífeyrissjóðunum kæmi til viðbótar lífeyri frá almannatryggingum, þegar launþegar, sjóðfélagar, færu á eftirlaun. En þetta hefur verið svikið. Í mörgum tilvikum fá eldri borgarar, sem greitt hafa í lífeyrissjóð alla sína starfsævi, ekkert meira úr eftirlaunakerfinu,TR og lífeyrissjóði samanlagt en ef þeir hefðu aldrei greitt  neitt í lífeyrissjóð.Eldri borgarar, sjóðfélagar í lífeyrissjóðunum, hafa verið sviknir. Lífeyrir, sem samsvarar lífeyri úr lífeyrissjóði, hefur verið gerður upptækur.Þetta er „eignaupptaka“. Þessu verður að linna.Best er að afnema þessa skerðingu í 2-3 áföngum.Það skiptir engu máli þó þetta kosti ríkið talsverða fjármuni. Ríkið er áður búið að spara stórfé með skerðingu. Nú er komið að skuldadögum hjá ríkinu. Það verður að greiða til baka.

Aðrar helstu skerðingar í kerfinu eru skerðing tryggingalífeyris vegna atvinnutekna og skerðing vegna fjármagnstekna.Fyrir væntalegar alþingiskosningar hefur mest verið rætt um skerðingu vegna atvinnutekna.Það hefur verið rætt mikið um frítekjumark vegna atvinnutekna, þar eð það var lækkað um síðustu áramót úr 109 þúsund kr á mánuði í 25 þúsund  á mánuði. Og nú vilja allir stjórnmálamenn hækka það á ný; flestir nefna 100 þúsund kr í því  sambandi. Hvers vegna er svona mikið rætt um skerðingu vegna atvinnutekna nú. Jú,það er vegna þess,að fyrrverandi ríkisstjórn og sú,sem er að fara frá, ræddu það mikið, að þær vildu greiða fyrir atvinnuþátttöku eldri borgara. Það skaut því skökku við, að í stað þess að greiða fyrir atvinnuþátttöku var hún torvelduð með því að lækka frítekjumarkið.En hvers vegna þarf frítekjumark vegna atvinnutekna. Hvers vegna er það ekki frjálst fyrir eldri borgara að vinna, ef þeir hafa heilsu til   án þess að ríkið skerði lífeyrinn hjá almannatryggingum á móti. Ef eldri borgari fer úr á vinnumarkaðinn og aflar tekna tekur ríkið skatt af því og þess vegna kostar það sáralítið fyrir ríkið að standa undir lífeyri til þessa eldri borgara.Ríkið fær þá skatt á móti. Ég tel þess vegna að afnema eigi með öllu skerðingu lífeyris TR  vegna atvinnutekna eldri borgara. Það er plús fyrir ríkið, ef eldri borgari vill og getur aflað atvinnutekna.

Ef til vill er spurning hvort afnema á einnig skerðingu tryggingalífeyris vegna fjármagnstekna.Ég tel  það vel koma til greina.Fjármagnstekjur eldri borgara stafa iðulega af því að eldri borgarinn hefur  verið að minnka við sig húsnæði; hefur selt stærra húsnæði og keypt minna húsnæði í staðinn og lagt mismuninn í banka.Það er alltaf verið að hvetja eldri borgara til þess að minnka við sig húsnæði á efri árum.En ef ríkið læsir krumlunni í þá fjármuni sem eldri borgarar geta sparað og lagt í banka, hvetur það ekki til þess að eldri borgarar minnki við sig húsnæði.

Niðurstaðan er þessi: Afnema á allar tekjutengingar eins og sumir stjórnmálamenn hafa raunar lofað án þess að standa við það.Skerðingar vegna atvinnutekna á að afnema strax, í einu lagi. En aðrar skerðingar mætti afnema í áföngum.

Nú eru aðeins nokkrir dagar til þingkosninga.Talsvert er rætt um það, að lífeyrir dugi ekki fyrir framfærslukostnaði og hópur aldraðra búi við fátækt.Hækka verður lífeyri, ef tryggja á að lífeyrir dugi fyrir framfærslukostnaði og fátækt verði bægt frá.Mín tillaga er að lífeyrir hækki í 320 þúsund kr á mánuði eftir skatt. Það er lágmark.Skerðingar vegna atvinnutekna á að afnema strax..

Björgvin Guðmundsson

.