Heldur EES-samningurinn velli?

Björgvin Guðmundsson skrifar grein í Fréttablaðið í gær: Heldur EES-samningurinn velli?Þar segir svo: 

Íslenskir stjórnmálamenn keppast við að hæla EES-samningnum, þ.e. samningnum um evrópska efnahagssvæðið.Meira að segja þeir stjórnmálamenn, sem eru andvígir aðild Íslands að ESB  segja, að EES dugi okkur og að Ísland þurfi ekki nánara samband við Evrópu.Stjórnarflokkarnir virðast ánægðir með EES enda þótt þeir berjist hatrammlega gegn Evrópusambandinu, sem er meginstoð EES og heldur því uppi.Þetta hefur þó ekki alltaf verið á þennan hátt, þar eð Framsókn var andvíg EES, þegar Ísland gerðist þar aðili.Enginn þingmaður Framsóknar  greiddi atkvæði með aðild að EES.Halldór Ásgrímsson sat hjá.Það var Alþýðuflokkurinn undir forustu Jóns Baldvins Hannibalssonar,sem hafði forustu fyrir því, að Ísland gerðist aðili að EES og fékk Sjálfstæðisflokkinn til þess að fallast á það, þegar samstjórn Jóns Baldvins og Davíðs ( Viðeyjarstjórnin ) sat við völd. Áður hafði Sjálfstæðisflokkurinn verið andvígur aðild að EES.

 

Fengum frelsin fjögur 

 

EES,Evrópska efnahagssvæðið, er fríverslunarsamningur milli EFTA og ESB en það er mikið meira:Það er samningur um frelsin fjögur: Frjálst vöruflæði,frjálsa fjármagnsflutninga,frjálsa vinnuaflsflutninga og frjálsa þjónustuflutninga.EES-samningurinn tryggir okkur aðgang að innri markaði Evrópusambandsins eins og við værum í ESB.Við höfum rétt til að stofna fyrirtæki hvar,sem er á svæði ESB,frjálsan rétt til atvinnurekstrar.Það er gagnkvæmur réttur.Við njótum tollfrelsis fyrir  okkar iðnaðarvörur og nær allar okkar sjávarafurðir á öllum markaði ESB.En við þurfum ekki að sæta ytri tolli ESB, þar eð við erum ekki í tollabandalagi ESB heldur aðeins í fríverslunarbandlagi við það. 

En við verðum að taka yfir allar tilskipanir og reglur ESB án þess að hafa verið með í að semja þær.Þessar tilskipanir og reglur renna fyrirstöðulaust gegnum alþingi. Menn hafa velt því fyrir sér hvers vegna EFTA-ríkin og þar á meðal Ísland samþykktu  að taka yfir allar tilskipanir og reglur ESB án aðkomu að samþykkt þeirra.Það er aðeins ein skýring þar á: Þetta var hugsað sem bráðabirgðafyrirkomulag, sem gilda átti í skamman tíma þar til EFTA-ríkin gerðust aðilar að ESB. Þetta fyrirkomulag var ekki hugsað til frambúðar. 

 

Var þetta brot á stjórnarskrá? 

 

Þegar Ísland gerðist aðili að EES, urðu miklar deilur hér á landi um það hvort það stæðist stjórnarskrá, að Ísland samþykkti yfirþjóðlegt vald eins og ESB og  tæki fyrirstöðulaust við tilskipunum þaðan.Vissulega orkar það tvímælis.Ísland hefur m.ö.o. þegar afsalað sér ákveðnu fullveldi með aðild að EES og það breytist lítið sem ekkert við aðild að ESB. Sumir telja jafnvel, að það auki fullveldi okkar að ganga í ESB  og verða með í ákvarðanatöku  þar í stað þess að taka við tilskipunum þaðan án aðkomu.Það er þess vegna  undarlegt, að þeir,sem segjast standa vörð um fullveldi Ísland skuli lofa og prísa EES en gagnrýna ESB harðlega og  segja,að ef Ísland gangi í ESB skerðist fullveldi landsins.(Það er búið að skerðast). 

 

EES samningurinn í hættu 

 

Þess hefur orðið vart,að ESB hefur minni áhuga á EES-samningnum en áður.Það er þess vegna ekki öruggt,að samningurinn haldi til lengdar.EFTA stoðin undir samningnum er einnig mjög veik. Í EFTA eru aðeins 3 lönd á móti 28 ríkjum ESB. Í EFTA eru Ísland,Noregur og Lichtenstein. Sviss,sem er í EFTA, felldi aðild að EES. Noregur er langríkast af EFTA ríkjunum og greiðir mest til EES samningsins. Ef Noregur gengur í ESB fellur EES. Það getur ekki staðið án Noregs.Áhugi ESB á EES hefur ekki aukist við hatrammar árásir núverandi ríkisstjórnar á ESB. Áhugi ESB á EES var lítill áður og hann minnkar enn. Ég óttast, að ESB falli frá samningnum um EES innan ekki langs tíma.Það yrði mikið áfall fyrir Ísland.

 

 

 

Björgvin Guðmundsson

 

www.gudmundsson.net