Opnast Icesavemálið aftur?

Fari svo að Vinstri grænir (VG) standi við fyrri kröfur sínar varðandi skuldbindingar íslenska ríkisins vegna Icesave-reikninga Landsbankans er líklegt að VG og Samfylkingin þurfi að leita nýrra lausna í málinu, sé mið tekið af því hvernig ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks lauk málinu.

Það var gert með samkomulagi við stjórnvöld í Bretlandi og Hollandi um að ábyrgjast lágmarkstryggingu á innistæðum, 20.887 evrur, á hvern reikning. Samtals er talið að íslenska ríkið sé bakábyrgt fyrir fjárhæðum sem geta numið 600 til 700 milljörðum króna.

Vinstri grænir gagnrýndu nýfallna ríkisstjórn harðlega fyrir það hvernig haldið var á Icesave-málinu og fór formaður flokksins, Steingrímur J. Sigfússon, mikinn í ræðustól á Alþingi vegna málsins. Í desember, þegar ljóst var að íslenska ríkið myndi sættast á að borga lágmarkstryggingu á innistæðum miðað við tilskipanir sem í gildi eru á Evrópska efnahagssvæðinu (EES), sagði Steingrímur að ekki væri hægt að líta á lendingu ríkisstjórnarinnar sem „lausn“ heldur hreinan ósigur. „Þegar ákveðið var að sækja um lán hjá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum varaði undirritaður strax sterklega við að í þeirri ákvörðun og því ferli sem Ísland lenti þar inn í gagnvart Alþjóðagjaldeyrissjóðnum fælist jafnframt baneitruð tenging yfir í hina óleystu deilu um Icesave-reikninganna. Þessu var í fyrstu neitað og sagt að ekki kæmi til greina að láta kúga okkur til uppgjafar í því deilumáli til þess eins að geta leitað á náðir Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Allt var þetta síðan gefið eftir af ríkisstjórninni. Það sem menn hafa í þessu sambandið kallað „lausn“ er í raun ekkert annað en uppgjöf, ósigur, tap,“ sagði Steingrímur.

Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, formaður Framsóknarflokksins, hefur tekið enn dýpra í árina en Steingrímur og sagt það því sem næst óréttlætanlegt að færa skuldir vegna Icesave-reikninga Landsbankans yfir á komandi kynslóðir, án þess að úr málinu sé skorið fyrir dómstólum. Sigmundur Davíð sagði á vefsíðu sinni 14. janúar sl.: „Eins og áður sagði þá varð niðurstaðan sú að íslensk stjórnvöld samþykktu að ábyrgjast lágmarksupphæð samkvæmt tilskipunum EES-samningsins. Með öðrum orðum, sú ofurvaxna ábyrgð sem ríkisstjórnin hefur núna fallist á að íslensk heimili og fyrirtæki taki á sig fyrir bresk stjórnvöld og Evrópusambandið fær ekki staðist.“

Þá hefur Sigmundur Davíð ennfremur fullyrt að eignir Landsbankans muni ekki geta gengið upp í skuldina þannig að minni hluti heildarskuldarinnar, eða um 150 milljarðar, lendi á íslenska ríkinu.(mbl.is)

Miðað við afstöðu VG og Framsóknar má búast við að málið verði tekið upp á ný.Enda eru margir fræðimenn þeirrar skoðunar,að okkur (ríkinu) beri enginn skylda til þess að borga.

 

Björgvin Guðmundsson

 

 

Ný stjórn á laugardag?

Jóhanna Sigurðardóttir félagsmálaráðherra segir að enginn ágreiningur hafi verið um það í stjórnarmyndunarviðræðum Samfylkingar og Vinstri grænna að hún verði forsætisráðherra í nýrri stjórn. Þá segir hún sjálfgefið að Ingibjörg Sólrún taki sæti í stjórninni.

Jóhanna sagði þegar hún kom út af fundi klukkan 16 að viðræðurnar hafi gengið vel í dag og er bjartsýn á að ný ríkisstjórn líti dagsins ljós um helgina. Fyrst og fremst er verið að hugsa um næstu tvo mánuði í viðræðunum og að byrjað verði á endurreisn heimila og atvinnulífs. Ekki síst þurfi að skoða stöðu fyrirtækja og heimilin fylgi þar fast á eftir.

Hún segir að fara þurfi í ýmsar aðhaldsaðgerðir og að hún hafi skorið meira niður undanfarið en flestir aðrir ráðherrar. Þannig vísar hún á bug ásökunum um að hún hafi verið eyðslusöm á ráðherrastóli sem meðal annars hafa komið frá Sjálfsstæðisflokknum.
Jóhanna segir að standa þurfi vörð um samkomulagið við Alþjóða gjaldeyrissjóðinn. Eignafrystingu þurfi að skoða á sanngjarnan hátt en ekki verði þó gengið á eignarrétt fólks. Hún segir að fjöldi ráðherrastóla hefi ekki verið ákveðinn.
Jóhanna telur að Samfylkingin geti þokast nær umsókn að ESB með samstarfi við Vinstri græna en hægt var með Sjálfstæðisflokknum. Einnig segir hún að barist hafi verið í því síðan í nóvember að ná þeim hreinsunum í Seðlabankanum sem nauðsynlegar eru en það hafi gengið hægt í samstarfinu við Sjálfstæðisflokkinn. Ekki séu þó komnar tillögur um nýja menn í stað þeirra sem nú skipa forystu Seðlabankans. Ekki hefur verið ágreiningur um það að Jóhann verði forsætisráðherra og sjálfgefið sé að Ingibjörg Sólrún Gísladóttir taki sæti í stjórninni. Ekki hafa verið teknar ákvarðanir um það hvort utanaðkomandi aðilar taki sæti í stjórninni. Að lokum sagði Jóhanna að nú þurfi sterka ríkisstjórn sem vinnur með þjóðinni, velferðarstjórn sem ekki var möguleg með Sjálfstæðisflokknum. Aðspurð segist Jóhanna gáttuð á því að Einar skuli hafa heimilað hvalveiðar sem skaðar ímynd landsins á viðkvæmum tíma og á von á að ákvörðunin verði dregin til baka.(ruv.is)

Fólk bíður í eftirvæntingu eftir því að fá hina nýju stjórn Samfylkingar og VG.Margir telja tíma til kominn að Sjálfstæðisflokkurinn fái fri frá landsstjórninni ekki síst vegna þess að sá flokkur á stærsta þáttinn i hruni bankanna.

 

Björgvin Guðmundsson

 

 

Við þurfum ekki að borga Icesave

Lögmennirnir Stefán Már Stefánsson og Lárus L.Blöndal skrifa grein í Mbl. í dag um Icesave reikningana.Er það þriðja greinin,sem  þeir skrifa í Mbl. um málið.Í greininni í dag svara lögmennirnir grein,sem  Yngvi Örn Kristinsson hagfræðingur skrifaði um málið.Yngvi Örn taldi,að íslenska ríkið yrði að greiða Icesave reikningana. En það segja lögmennirnir rangt. Þeir vitna í tilskipun ESB um málið. Þeir segja m.a.: " Í 25. málsgr. aðfararorða tilskipunarinnar kemur fram,að aðildarríki geti ekki orðið ábyrg gagnvart innstæðueigendum,ef þau hafa komið upp tryggingakerfi í samræmi við tilskipunina eins og við gerðum á Íslandi á árinu 1999 og óumdeilt er. "

Ég er sammmála lögmönnunum og athugun mín á tilskipun ESB gaf sömu niðurstöðu. Ég fann ekki eitt einasta orð í tilskipuninni um að íslenska ríkið væri ábyrgt í þessu máli og ætti að borga eitthvað.Það á að borga úr tryggingasjóði og af eignum hlutaðeigandi banka en íslenska ríkið ber enga ábyrgð.

En hvers  vegna hefur fráfarandi ríkisstjórn ljáð máls á því að borga  það sem okkur  ber ekki að borga. Stjórnin lét kúga  sig.En ég tel ekki koma til greina að  íslenska ríkið borgi þetta.

Björgvin Guðmundsson

 

Hin raunverulega ástæða stjórnarslitanna

Fráfarandi stjórnarflokkar  hafa verið að kýta um það hvers vegna stjórnin sprakk.Þar er ýmislegt nefnt. Sjálfstæðisflokkurinn segir,að Samfylkingin hafi ekki viljað að Þorgerður Katrín yrði forsætisráðherra.Samfylkingin segir,að  Sjálfstæðisflokkurinn hafi ekki viljað,að  Jóhanna Sigurðardóttir yrði forsætisráðherra.En hvorugt er hin raunverulega ástæða stjórnarslitanna. Hin raunverulega ástæða er sú,að stjórnin réði ekki við málin eftir að bankakreppan skall á. Meðan allt lék í lyndi gekk stjórnarsamstarfið vel. En þegar á bjátaði og fjármálakerfið fór á hliðina byrjaði ágreiningurinn.Flokkarnir gátu ekki komið sér saman um raunhæfar ráðstafanir í kreppunni. Þeir,sem áttu að fylgjast með bönkunum og brugðust sáttu fastir í stólum sínum,bæði bankastjórar Seðlabankans og forstjóri FME. Það var ekki fyrr en daginn fyrir stjórnarslit að  forstjóri FME sagði af sér.Mótmæli almennings kröfðust afsagnar þessara aðila og raunar stjórnarinnar einnig. Samfylkingin í Reykjavík tók undir það síðast nefnda.Að mínu mati  skipti engu máli hver var forsætisráðherra.Aðalatriðið var að gera það sem gera þurfti: Hreinsa út í Fjármálaeftirliti og Seðlabanka og gera róttækar ráðstafanir til bjargar heimilum,atvinnurekstri og bönkum. Sjálfstæðisflokkurinn dró lappirnar í því sem þurfti að gera. Því fór sem fór.

 

Björgvin Guðmundsson

Mær enginn hagvöxtur í heiminum

Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn (IMF) spáir því nú, að hagvöxtur verði aðeins 0,5% að jafnaði í heiminum á árinu. Gangi það eftir hefur hagvöxtur ekki verið minni frá því í síðari heimsstyrjöldinni. Samkvæmt spá sjóðins munu hagkerfi í Afríku, Asíu og Miðausturlöndum vaxa um 3-4% en 2-3% samdráttur verður í iðnríkjunum.

„Hagkerfi heimsins er að fara í djúpt samdráttarskeið," segir Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn í nýrri skýrslu Hefur spá sjóðsins breyst mjög á síðustu mánuðum en í nóvember spáði IMF 1,75% hagvexti að jafnaði í heiminum. 

„Þrátt fyrir víðtækar aðgerðir eru fjárhagserfiðleikar enn miklir og það dregur hagkefin niður," segir IMF. Segir í skýrslunni að útlitið sé afar óljóst. 

Samkvæmt spá IMF mun landsframleiðsla í Bandaríkjunum dragast saman um 1,6% á árinu, um 2% á evrusvæðinu öllu, 2,5% í Þýskalandi, 1,9% í Frakklandi, 2,1% á Ítalíu,  2,8% í Bretlandi og 2,6% í Japan.(mbl.is)

AF ÞESSU  sést ,að það er víðar en hér sem erfiðleikar eru í landframleiðslu og efnahagsmálum. Það er alls staðar samdráttur og kreppa.

 

Björgvin Guðmundsson

 

 

 

 

 

 

 

V

I

I

Óeðlilegar lánveitingar Kaupþings rétt fyrir hrun

Fyrrverandi fréttamaður á Stöð 2 var í Kastljósi í gærkveldi og skýrði frá því að  erlendur aðili hefði fengið 280 milljarða lán hjá Kaupþingi á  12 mánuðum áður en bankinn hrundi.Peningar þessir hefðu hafnað á Jómfrúreyjum. Hvað var hér að gerast? Hvers vegna var Kaupþing að veita þetta lán á sama tíma og bankann skorti lausafé og á sama tíma og bankinn leitaði til Seðlabankans vegna þess  að bankann sárvantaði lausafé.Sumir telja,að íslenskir auðmenn og íslenskir bankar hafi skotið undan fé og komið fyrir í skattaskjólum erlendis m.a. á Jómfrúreyjum. M.a. þess vegna þykja þessar lánveitingar grunsamlegar.Engu    er líkara  en að stjórnendur banka hafi sett þá á hausinn með óvarkárum lánveitingum og  glæfralegum lántökum erlendis.

 

Björgvin Guðmundsson

Forsetinn kominn út fyrir sitt svið

Þegar forsetinn boðaði stjórnmálaforingjana á sinn fund  vegna stjórnarmyndunar ræddi hann við blaðamenn. Þá  nefndi forsetinn fjögur atriði sem hann vildi,að ný stjórn mundi beita sér fyrir.Með því fór hann út fyrir sitt svið. Forsetinn á ekki að segja fyrir um þau mál,sem ríkisstjórnir eiga að beita sér fyrir.Hann getur viðrað skoðanir sínar í hátíðarræðum en hann á ekki að segja ríkisstjórnum fyrir verkum um málefni þeirra. Einnig fannst mér það óviðeigandi,að forsetinn væri að ræða við BBC um að það ætti að breyta yfirstjórn  Seðlabankans.Það er heldur ekki á verksviði forsetans að gefa slíkar yfirlýsingar. Ólafur Ragnar hefur að mörgu leyti  staðið sig vel sem forseti. Hann má ekki skapa ófrið um embættið með því að fara út fyrir sitt svið.

 

Björgvin Guðmundsson

Þurfum að fá félagshyggjustjórn

Rétt fyrir kosningar í mai 2007 skrifaði   ég eftirfarandi grein í Fréttblaðið og birtist hún einnig á heimasíðu minni ( www.gudmundsson.net).

Þegar ég skrifa þennan pistil eru 2 dagar til kosninga og línur mjög farnar að skýrast í kosningabaráttunni. Þó er mjög erfitt að spá fyrir um það, hvort ríkisstjórnin heldur velli eða fellur. Það er mjög mjótt á munum samkvæmt skoðanakönnunum. Mín spá er sú,að  annað hvort muni stjórnin falla með 1-2 ja sæta mun eða halda velli með jafnmiklum mun.Ef það síðara gerist getur  orðið mjög erfitt fyrir núverandi ríkisstjórn að halda áfram, þar eð  1-2ja sæta þingmeirihluti  er of lítill. Og hið sama á að sjálfsögðu við um stjórnarandstöðuna, ef hún fær aðeins 1-2ja sæta meirihluta. Ég er eindregið þeirrar skoðunar, að æskilegt sé að fá félagshyggjustjórn  eftir langvarandi stjórnartímabil íhalds og framsóknar. Falli stjórnin mun stjórnarandstaðan, Kaffibandalagið,.ræða saman um stjórnarmyndun. Ég tel, að það verði ekki vandamál fyrir stjórnarandstöðuna að ná samkomulagoi um málefni. Meira vandamál verður að meta hvað telst hæfilegur meirihluti  fyrir félagshyggjustjórn. Ég hygg þó, að menn muni tefla  á tæpt vað í því efni.       Skoðanakannanir  hafa sýnt Sjálfstæðisflokkinn með fylgi  á bilinu 37-42 %. Reynslan hefur hins vegar leitt í ljós, að Sjálfstæðisflokkurinn hefur yfirleitt fengið minna fylgi í kosningum en í skoðanakönnunum. Ég hygg, að það verði eins nú. Ég spái Sjálfstæðisflokknum 37% fylgi. .Framsókn fékk í síðustu kosningum meira fylgi en í skoðanakönnunum fyrir þær kosningar. Ég er ekki viss um, að það gerist nú. Ég spái því, að Framsókn fái 10-12% fylgi.Ef þessi spá gengur eftir að því er varðar stjórnarflokkana heldur stjórnin ekki velli , ekki nema  mikið af atkvæðum detti dauð niður. Skoðanakannanir hafa sýnt Samfylkinguna með mjög breytilegt fylgi en hún hefur verið a sækja í sig veðrið  eftir því sem nær hefur dregið kosningum. Þegar vika var til kosninga sýndi Fréttablaðið Samfylkinguna með 24% atkvæða. En atkvæðamagn Samfylkingarinnar í einstökum kjördæmum hefur reynst mun meira samkvæmt könnunm, t.d. tæp 30% í Kraganum og 28% í Suðurkjördæmi. Ég spái því, að Samfylkingin fái 26-28%. Fylgi VG hefur einnig rokkað mikið í skoðanakönnunm. Í síðustu könnunum hefur VG verið með fylgi undir 20% . Ég spái því, að VG fái 20%. Frjálslyndir hafa átt á brattann að sækja. Ég spái þeim 7-8%. Þeir fá þingmenn en ekki Íslandshreyfingin.      Þegar kosningabaráttan hófst töldu margir,að kosningarnar mundu snúast um umhverfismálin. En  svo er ekki. Kosningarnar snúast fyrst og fremst um velferðarmálin, málefni aldraðra  og öryrkja, málefni barna og geðfatlaðra og heilbrigðismálin. Nátengd þessum málum eru kjaramál og skattamál.. Misskipting og ójöfnuður hefur aukist mikið á stjórnarferli íhalds og framsóknar. Samfylkingin vill snúa þróuninni við og auka á ný jöfnuð í þjóðfélaginu. Samfylkingin vill bæta kjör aldraðra og öryrkja verulega. Hún  vill endurreisa velferðarkerfið, sem hefur drabbast niður í tíð íhalds og framsóknar.      Sjálfstæðisflokkurinn er búinn að ráða alltof lengi í íslensku þjóðfélagi. Flokkurinn hefur ekki aðeins vilja ráða í pólitíkinni heldur einnig í viðskiptalífinu.Flokkurinn hefur vilja skipta viðskiptaaðilum í lið, þá sem eru þóknanlegir og þá sem  ekki hljóta náð fyrir augliti Flokksins. Slíkt gengur ekki í nútíma þjóðfélagi. Það er kominn tími til, að Bláa höndin fái hvíld.     Birt í Fréttablaðinu  11.mai 2007     Samkvæmt þessari grein var ég ekkert hrifinn af því þegar Samfylkingin myndaði stjórn með Sjálfstæðisflokknum   Björgvin Guðmundsson

Verðbólgan 18,6%

Verðbólgan mælist nú 18,6% á ársgrundvelli. Þetta kemur fram á vefsíðu Hagstofunnar. Er mælingin nokkuð í takt við spár greiningar Glitnis og hagfræðideildar Landsbankans.

Vetrarútsölur eru víða í gangi og lækkaði verð á fötum og skóm um 8,2%. Verð á flugfargjöldum til útlanda lækkaði um 14,5%.

Verð á mat og drykkjarvöru hækkaði um 1,8% og efni til viðhalds húsnæðis hækkaði um 3,5%. Þá hækkaði verð á nýjum bílum um 1,7% .

Fastskattavísitala neysluverðs hefur verið uppfærð á ný og er nú áfengis-, tóbaks- og olíugjaldi auk vörugjalda af bensíni haldið föstum eins og þau voru í nóvember 2008.

Greining Glitnis hafði spáð 18,7% verðbólgu og hagfræðideild Landsbankans spáði 18,3%.(visir.is)

Samkvæmt þessu hefur aukning verðbólgunnar stöðvast en ekki hefur tekist að lækka hana enn.

 

Björgvin Guðmundsson

Góð aðgerðaráætlun Samfylkingarinnar

Samfylkingin lagði fram aðgerðaáætlun í 10 liðum fyrir Sjálfstæðisflokkinn um helgina, áður en stjórnarsamstarfinu var slitið. Helstu atriðin voru þau að breytingar yrðu gerðar í stjórnkerfinu, þar sem meðal annars yrði skipt  um yfirstjórn Seðalbanka Íslands og Fjármálaeftirlitsins. Einnig voru kynntar markvissar aðgerðir í þágu heimila og fyrirtækja auk breytinga á stjórnarskrá til að liðka fyrir aðildarumsókn að Evrópusambandinu.  Áætlunin fer hér á eftir.



1.    Fylgt verði efnahagsáætlun ríkisstjórnar og Alþjóðagjaldeyrissjóðsins (AGS) og framkvæmd hennar styrkt með framkvæmdanefnd undir forystu formanna stjórnarflokkanna.  Jafnframt verði komið á fót upplýsingamiðstöð sem tryggi greiðari miðlun upplýsinga til almennings um aðgerðir ríkisstjórnarinnar til að mæta afleiðingum bankahrunsins.

2.    Gerðar verði breytingar á stjórnarskrá hvað varðar fullveldi og auðlindir þjóðar.  Jafnframt verði lögð fram tillaga um stjórnlagaþing, sem verði kosið til samhliða þingkosningum.

3.    Skipt verði um yfirstjórn Seðlabanka Íslands.  Lögum um Seðlabanka Íslands verði breytt með þeim hætti, að yfir bankanum sé einn bankastjóri, skipaður út frá alþjóðlegum hæfniskröfum, og að komið verði á fót peningastefnuráði sem fari með ákvarðanir um beitingu allra stjórntækja bankans, þ.e. stýrivaxta, bindiskyldu og lausafjárreglna.  Nefnd verði skipuð um endurskoðun peningamálastefnu Seðlabanka.

4.    Skipt verði um yfirstjórn Fjármálaeftirlitsins.

5.    Sett verði lög sem tryggi niðurfærslu veðskulda að greiðslugetu óháð veðstöðu láns, bæti réttarstöðu skuldara við upphaf og lok gjaldþrotaskipta, m.a. með afskrift þeirra skulda sem ekki fást greiddar.  Búsetuöryggi þeirra fjölskyldna sem missa íbúðarhúsnæði við gjaldþrot og nauðungarsölu tryggi lágmarksröskun á stöðu og velferð fjölskyldunnar.

6.    Stofnaður verði Bjargráðasjóður heimilanna til að standa straum af björgunaraðgerðum í þágu heimila í landinu, sem m.a. feli í sér aðgerðir til að lækka greiðslubyrði almennings..  Leitað verði leiða um fjármögnun sjóðsins sem feli í sér aðkomu auðmanna, sem báru ábyrgð á hruni bankakerfisins og tímabundið viðlagagjaldi sem leggist á þá sem hafa háar tekjur.

7.    Ákveðnar verði aðgerðir í þágu heimila og fyrirtækja í nánu samráði við aðila vinnumarkaðarins.  Áhersla verði lögð á vinnumarkaðsaðgerðir, fjölgun starfa, endurmenntun, úrbætur á námslánakerfinu o.s.frv.  Jafnframt komi fulltrúar ríkis og sveitarfélaga með viðræðuumboð að vinnu með öðrum aðilum vinnumarkaðarins um stöðu og horfur  í efnahags- og kjaramálum, opinberum fjármálum, velferðar- og skattamálum.

8.    Gripið verði  til markvissra aðgerða í bankakerfinu til að tryggja þjónustu við skuldsett fyrirtæki.  (sjá minnisblað)

9.    Breytingar verði gerðar á skipan ráðherra og ráðuneyta.

10.  Kosningar til Alþingis verði haldnar 30. maí 2009.  Samhliða þingkosningum fari fram þjóðaratkvæðagreiðslu um hvort sækja eigi um aðild að Evrópusambandinu.

 

Björgvin Guðmundsson