Ekki einkavæðingu í heilbrigðiskerfinu og ekki meiri einkarekstur

Ég er andvígur einkavæðingu í heilbrigðiskerfinu. Árið 2003 skrifaði ég eftirfarandi um það mál:

Miklar umræður hafa orðið um heilbrigðiskerfið að undanförnu. Á landsfundi Samfylkingarinnar fyrir skömmu ræddi formaðurinn,Össur Skarphéðinsson, um þau mál og varpaði því þá m.a. fram,að ef til vill ætti  að kanna  einkarekstur í vissum þáttum  heilbrigðisgeirans. Sagði hann,að þó yrði ávallt að tryggja  jafna aðkomu allra að sjúkrahúsvist og læknishjálp,óháð efnahag.Ekki mætti mismuna  sjúklingum eftir efnahag þó rekstrarformi yrði breytt að hluta til. Lagði Össur til,að Samfylkingin tæki sér eitt ár til þess að kanna þessi mál  og legði það síðan fyrir alla flokksmenn hvort gera ætti breytingar á rekstrarforminu eða ekki.

 

 Ekki líst mér á þessar hugmyndir Össurar. Enda þótt hann hafi allan fyrirvara á,er ég hræddur um, að ef rekstrarforminu er breytt að einhverju leyti  sé búið að opna leiðina til þess að láta sjúklingana borga fyrir sjúkrahúsvist og  aðgerðir,ef ekki strax þá síðar.

Hvað er það,sem rekur á eftir því að breyta rekstrarformi í heilbrigðiskerfinu? Hvað er það sem skapar þenna mikla þrýsting á breytingar þar? Jú,það er ástandið í heilbrigðismálum.Biðlistar eru langir eftir sjúkrahúsvist og aðgerðum.Og það er ekki einu sinni unnt að komast  til heimilislæknis án þess að þurfa að bíða í viku eða lengur. Á  sama tíma eykst kostnaður við heilbrigðiskerfið.

 

 

 Fyrir skömmu var fullyrt,að kostnaður við íslenska heilbrigðiskerfið væri hærri hér en   í nokkru  öðru landi OECD. Þetta er ekki rétt.Hér á landi er hjúkrun aldraðra o.fl. flokkað  undir heilbrigðismál  en aðrar OECD þjóðir flokka hjúkrun aldraðra undir félagsmál. Af þessu leiðir að tölur okkar og annarra OECD þjóða eru ekki sambærilegar. Ef miðað er við verga landsframleiðslu má draga ca. 1% frá heildarútgjöldum Íslendinga til heilbrigðismála til þess að fá réttan samanburð við OECD þjóðir.

  Heilbrigðisráðuneytið segir,að á árinu 2000 hafi  heilbrigðisútgjöld í flestum ríkjum Norður-Evrópu verið  mjög svipuð eða á bilinu 2200-2800 $ á mann á jafnvirðisgengi.Samanburður á  tímabilinu 1990-1998 sýni,að Ísland hafi að meðaltali verið í 10.sæti OECD ríkja með tilliti til þess hverju þau verji í heild til heilbrigðismála.Útgjöld Íslands til heilbrigðismála námu 54 milljörðum árið 2001.

 

 

Hvað segja framangreindar tölur okkur? Jú þær segja okkur,að ekki er þörf neinnar  byltingar í heilbrigðismálum okkar vegna þess,að kostnaður sé meiri hér en annars staðar á Vesturlöndum. Kostnaður er mjög  sambærilegur. Ef Ísland vill vera með gott heilbrigðiskerfi þá kostar það mikið.

 

 

 Þar með   er ekki sagt,að  ekki þurfi að gæta aðhalds og  hagræðingar  í heilbrigðiskerfinu.En það  er unnt að gera það án þess að  breyta rekstrarforminu. Það sem er m.a. að í kerfinu í dag er það,að  of margir sjúklingar  eru  lagðir inn á dýrustu sjúkrahúsin. Þar liggja  m.a. hjúkrunarsjúklingar,sem gætu verið á ódýrari stofnunum, hjúkrunarheimilum,ef nægilegt framboð væri á þeim. Og einnig er of mikið um það,að  sjúklingar séu  lagðir inn á dýrustu sjúkrahúsin vegna aðgerða er taka skamman tíma,jafnvel einn dag og mætti framkvæma á stofum. Þessu er unnt að breyta án þess að breyta rekstrarforminu.Það þarf ekki einkarekstur til þess að ráða bót á þessu. Ég legg til,að sjúkrahús hins opinbera komi sér upp  litlum útibúum og stofum ,þar sem framkvæma mætti  minni aðgerðir,sem aðeins taka  1 dag eða minna. Með þessari breytingu mætti  spara  innlagnir á dýru sjúkrahúsin. Við það mundi sparast stórfé.

Við skulum standa vörð um heilbrigðiskerfið. Hleypum ekki  einkarekstri inn í kerfið meira en  orðið er. Ef við opnum í auknum mæli fyrir einkarekstur verður þess skammt að bíða, að  sjúklingar verði flokkaðir í A og B sjúklinga, þá ríku og þá fátækari.Við viljum ekki slíkt kerfi á Íslandi.

 

Björgvin Guðmundsson,