Sjóminjasafnið varpar ljósi á atvinnusögu landsins

Í Fréttablaðinu  í dag er grein eftir Björgvin Guðmundsson um Sjóminjasafnið Víkina..Þar segir m.a.:

Ég  heimsótti Sjóminjasafnið Víkina fyrir skömmu eftir miklar endurbætur á safninu. Það er orðið mjög myndarlegt og safnstjóranum til sóma. Hrifnastur er ég af  því hvað þróun togaraútgerðar í landinu eru gerð góð skil en einnig er lýsing á saltfiskverkun mjög skemmtileg, einkum á Kirkjusandi.Á 1. hæð er móttökusalur og frá honum gengið niður á bryggju, sem er mjög  skemmtileg en þar er  sem uppskipun og útskipun sé í fullum gangi. Maður sér  þar ljóslifandi fyrir  sér  hafnarverkamenn að vinna við  skip. Ég hélt, að stytta af verkamanni á bryggjunni væri lifandi maður, svo vel var hún gerð. Þegar ég var í Menntaskólanum í Reykjavík vann ég stundum við uppskipun til þess að fá skotsilfur, en faðir minn vann árum saman á Eyrinni, við uppskipun og útskipun einkum hjá Alliance og  Kveldúlfi.Á annarri hæð er að mínu mati aðalhluti safnsins. Þar er rakin saga fiskveiða á Íslandi, saga áraskipa, skútualdar, vélbáta og togara. Þar er að finna mörg skemmtileg líkön af skipum,stórum og smáum og skemmtilega  gerð grein fyrir þeim og sögunni. Þróun togaraútgerðar á Íslandi. er skilmerkilega rakin.

 

 Bæjarútgerð Reykjavíkur skipar sérstakan sess á safninu sem von er en safnið er til húsa í fyrrum frystihúsi BÚR. Um langt skeið var Bæjarútgerðin burðarás í atvinnulífi bæjarins. Gaman er að sjá frásögn af því þegar fyrsti nýsköpunartogarinn kom til Reykjavíkur árið 1947 en komudagur togarans telst stofndagur Bæjaútgerðar Reykjavíkur. Bjarni Benediktsson átti sem borgarstjóri stærsta þáttinn í því að skipið var keypt til BÚR. Þeir náðu saman um málið Bjarni Benediktsson og Jón Axel Péturssin,bæjarfulltrúi Alþýðuflokksins.( Ólíkt hafast leiðtogar Sjálfstæðisflokksins að: Bjarni Benediktsson kom Bæjarútgerðinni á  fót en Davíð Oddsson kom henni fyrir kattarnef!) Á safninu er fallegt líkan af Ingólfi Arnarsyni en einnig af mörgum öðrum togurum. Því eru gerð góð skil á safninu  hve mikilvæg saltfiskframleiðslan var í landinu áður en frysting hófst. Bæjarútgerðin eignaðist frystihús 1959 en svo skemmtilega vill til, að það er einmitt húsið,sem Sjóminjasafmið er nú til húsa í á Grandagarði 8. Húsið var byggt fyrir Fiskiðjuver ríkisins en Jakob Sigurðsson kom því fyrirtæki á fót og rak um nokkurra ára skeið. Árið 1959 eignaðist BÚR húsið og rak þar frystihús um langt skeið. 

 1978    kom  ég að rekstri Bæjarútgerðar Reykjavíkur, sem  stjórnarformaður  en síðan sem framkvæmdastjóri 1982. Beitti ég mér fyrir smíði tveggja nýrra skuttogara fyrir BÚR, Jóns Baldsvinssonar og Otto N. Þorlákssonar. Reyndust þetta mjög fullkomin og góð fiskiskip. Saga BÚR og raunar atvinnusaga Reykjavíkur öll rifjast upp þegar ég geng um sjómijasafnið. Bæjarútgerðin var um skeið stærsta togaraútgerð landsins. Það er  hollt að sjá  á safninu umskiptin,sem orðið hafa í atvinnumálum landsins. Faðir minn réri á áraskipum frá Grindavík og móðir mín breiddi saltfisk á Kirkjusandi. Þetta rifjaðist upp þegar ég gekk um safnið.Stofnendur Sjóminjasafnsins voru Reykjavíkurborg og Reykjavíkurhöfn. Á fyrsta fundi stjórnar safnsins var Sigrún Magnúsdóttir, fyrrverandi borgarfulltrúi, ráðin forstöðumaður safnsins en hún hafði mjög beitt sér fyrir stofnun þess. .

Björgvin Guðmundsson

 

www.gudmundsson.net   

 

Í