Kapitalisminn hefur brugðist

Hér á landi eins og í  fjölmörgum löndum öðrum voru margir farnir að dýrka kapitalismann (auðvaldsskipulagið)Menn töldu,að frjáls markaður mundi leysa allt.Best væri að hafa allt sem frjálsast og sem minnst eða engin afskipti hins opinbera af atvinnulífi eða viðskiptum.Einkavæðing komst í tísku og jafnvel jafnaðarmenn voru farnir að taka undir áróður hægri manna um nauðsyn einkavæðingar. Græðgin hélt innreið sína og það varð alger græðgisvæðing.Gömlum gildum var vikið til hliðar  og gróðahyggja,græðgisvæðing  og taumlaus peningahyggja kom í staðinn.Menn vita hvernig fór. Kapitalisminn brást.Það varð efnahagshrun.Frjálsi markaðurinn  hrundi.t.Bankarnir  fóru á hausinn.Meira að segja Bush ,fyrrum forseti í háborg kapitalismans,Bandaríkjunum, varð að viðurkenna,að markaðurinn hefði  brugðist.

Jafnaðarmenn hafa alltaf vitað og haldið því fram,að taumlaus markaðshyggja,óheftur kapitalismi  mundi leiða til glötunar,leiða til hruns.Það hefur margoft komið fram. Hagfræðin fjallar einnig um hagsveiflur,þensku,verðbólgu,samdrátt og kreppu.Til þess að afstýra miklum samdrætti og kreppu þarf mikil opinber afskipti,mikið opinbert eftirlit.Hér á landi brást eftirlitið.Menn góndu með glýju í augum upp í bankana og dásömuðu útþenslu þeirra og"snilld" en láðist að veita þeim nauðsynlegt aðhald.Nú verður að gæta þess að endurtaka ekki sömu mistökin aftur.Það  er strax farið að tala um að einkavæða bankana á ný.Hafa menn ekkert lært? Það kemur ekki til greina að einkavæða bankana aftur.I mesta lagi mætti láta einkaaðila eignast lítinn hlut í bönkunum en fara verður mjög varlega í því efni. Til þess   eru vítin að varast þau.

 

Björgvin Guðmundsson