Tveir hagfræðingar telja,að gjaldeyrislögin muni styrkja krónuna

Tveimur hagfræðingum við Háskóla Íslands ber saman um að nýsamþykkt lög um ströng gjaldeyrishöft muni auðvelda Seðlabankanum að halda gengi krónunnar uppi - tímabundið. Þetta sé þó slæmur kostur en allir kostir séu slæmir.

Tilgangurinn með lögunum er að draga úr líkum á að fjármagn streymi úr landinu og gengi krónunnar falli skarpt í kjölfarið með tilheyrandi verðbólgu og rýrnun lífskjara.

Vilhjálmur Egilsson, formaður samtaka atvinnulífsins, sagði í fréttum útvarpsins að lögin myndu virka þveröfugt og erlendur gjaldeyrir myndi síður berast til landsins.  Gylfi Magnússon, hagfræðingur, hefur hinsvegar trú á því að þetta virki þó tímabundið. Þetta ætti að geta hjálpað Seðlabankanum að halda gengi krónunnar uppi tímabundið.  Með þessu takist að mestu að hefta fjármagnsflótta úr landinu. Þetta gangi í þeim skilningi. Enginn vafi sé á því að þetta sé harkaleg aðgerð sem valda muni viðskiptalífinu verulegum vandræðum á næstu árum því bara það að Ísland hafi í reynd tekið eignir erlendra aðila á Íslandi í gíslingu sé ekki gott fyrir orðspor landsins. Það muni taka langan tíma að vinda ofan af því til viðbótar við allt annað sem gengið hafi á undanfarnar vikur.

 

En er þetta þá ekki óráðlegt að grípa til þessa ráðs? Gylfi segir ekki endilega svo vera.  Þetta sé slæmur kostur, en enginn góður kostur sé í stöðunni.

Gylfi Zoega prófessor í hagfræði segir að stjórnvöld séu að framfylgja þeirri áætlun sem samin var í samvinnu við Alþjoða gjaldeyrissjóðinn og það sé gott.  Stjórnvöld séu að bregðast við óvissu.  Ef opnað yrði skyndilega fyrir allt eftir það sem á undan er gengið síðustu vikur væri ekki hægt að segja til um hvað myndi gerast. Tekið sé eitt skref í einu til að draga úr áhættunni. (ruv.is)

Ég er sammmála Gylfa Magnússyni og Gylfa Zoega,að nýju gjaldeyrislögin muni styrkja gengi krónunnar.eg þau hefðu ekki verið sett hefði verið mikil hætta á fjármagnsflótta út landinu.

 

Björgvin Guðmundsson

 

 

Steingrímur tók beitingu Breta á hryðjuverkalögum gegn Íslandi upp í Strassborg

Steingrímur J. Sigfússon, alþingismaður, tók beitingu hryðjuverkalaga gegn Landsbankanum í Bretlandi til umræðu á stjórnarnefndarfundi Evrópuráðsþingsins í Strassborg í dag. Var beiðni um utandagskrárumræðu  sett fram af Íslandsdeild Evrópuráðsþingsins.

 

Í tilkynningu frá Alþingi kemur fram, að Steingrímur ræddi  einkum um beitingu hryðjuverkalöggjafar Bretlands í tilviki Landsbankans og aðgerðum breskra stjórnvalda gagnvart Kaupþingi auk ummæla breskra stjórnvalda í ljósi samanlagðra afleiðinga fyrir íslenska fjármálakerfið, fyrirtæki og hagkerfið í heild sem og orðspor Íslands almennt.

Þá vakti Steingrímur athygli á hugsanlegri misbeitingu breskra stjórnvalda á hryðjuverkalöggjöf sinni  og því slæma fordæmisgildi sem geti hlotist af beitingu slíkra laga   þegar gripið sé  til þeirra í öðrum tilvikum en þeim þar sem raunverulega sé um að ræða baráttu gegn hryðjuverkum.

Í umræðunni á eftir þótti almennt miður að bresk stjórnvöld skyldu beita sér gegn Íslandi með þeim hætti sem þau gerðu.

Breskir stjórnarandstæðingar bentu m.a. á að þegar hryðjuverkalögin voru sett á sínum tíma  hafi sá hluti laganna, sem notaður var til að frysta eignir Landsbankans, verið samþykktur með þeim formerkjum að þeim yrði eingöngu beint gegn óvinveittum ríkjum eða samtökum. Ísland væri ekki í þeim hópi. Því væri spurningarmerki sett við beitingu laganna í tilviki Landsbankans með vísan til lögmætis, réttlætingar og þess hvort lögunum hefði verið beitt til samræmis við tilefnið í ljósi þeirra alvarlegu afleiðinga sem beiting þeirra hafði fyrir efnahagsvanda Íslands, sem var alvarlegur fyrir.

Sú krafa kom fram í máli eins stjórnarandstöðuþingmannsins að fyrir dómstólum yrði skorið úr um lögmæti þess að beita lögunum í tilviki Landsbankans.

Þingmenn frá Hollandi og Sviss gagnrýndu einnig aðgerðir breskra stjórnvalda. Bent var á að beiting hryðjuverkalaganna bæri vott um skort á samstöðu í röðum aðildarlanda Evrópuráðsins sem sjálfviljug hafa skuldbundið sig til að leysa ágreining sín á milli á grundvelli virðingar fyrir meginreglum réttarfarsríkisins, mannréttindum og lýðræðislegum gildum.

Stjórnarþingmaður frá Bretlandi varði beitingu laganna en lagði jafnframt til að málið yrði skoðað ekki eingöngu með hliðsjón af samskiptum Íslands og Bretlands, heldur með tilliti til samskipta Íslands við stjórnvöld í Hollandi og Þýskalandi sem einnig höfðu málstað innstæðueigenda í íslenskum bönkum að verja.

Þeim tilmælum var komið á framfæri við forseta Evrópuráðsþingsins að vísa málinu til skýrslugerðar annað hvort í efnahags- og viðskiptanefnd Evrópuráðsþingsins eða áður í laga- og mannréttindanefnd þess og taka síðan málið til frekari umræðu á þingi Evrópuráðsþingsins sem verður í lok janúar 2009. (mbl.is)

Steingrímur á þakkir skilið fyrir að taka mál þetta upp á fundi stjórnarnefndar Evrópuþingsins í Strassborg.Það var mikið níðingsverk,sem Bretar frömdu þegar þeir beittu hryðjuverkalögum gegn Íslandi. Þeir voru að níðast á smáþjóð.Erfitt verður að reikna út hvað þeir sköðuðu okkur mikið fjárhagslega. En það þarf að láta þá greiða skaðabætur.

 

Björgvin Guðmundsson
 

 

 

Þeir,sem töpuðu í peningamarkaðssjóðum Landsbankans krefjast bóta

Hópur fólks sem tapaði fjármunum í peningabréfasjóði Landsbankans hefur ítrekað kröfur sínar um bætur. Hópurinn þingaði í gær með Elínu Sigfúsdóttur, bankastjóra nýja Landsbankans og Ásmundi Stefánssyni, formanni bankaráðs.

Á fundinn mættu tæplega 200 mans sem tapað hafa rúmum þriðjungi sparnaðar í peningabréfum Landsbankans. Mikil reiði ríkir meðal eigenda peningamarkaðsbréfanna. Sú reiði beinist ekki síst að starfsfólki Landsbankans sem hvatti fólk á sínum tíma til að flytja fé sitt af innlánsreikningum yfir í peningabréf. Bréfin hafi verið kynnt sem Sparireikningur og því áhættulaus og án bindingar. Peningabréfin hafi ekki verið kynnt þannig að fólk ætti á hættu að tapa verulegum hluta höfuðstóls sparnaðar síns. 

Fjárfestingarstefna sjóðsins var og harkalega gagnrýnd og ítrekaðar kröfur um að rannsakað verði hvort innherjar hafi verið í þeim hópi sem innleysti bréfin sín fáum dögum fyrir hrun bankans. Að minnsta kosti 70 milljarðar króna streymdu úr peningamarkaðssjóðum Landsbankans fáum dögum fyrir hrunið.

Á fundinum var upplýst að fyrrverandi stjórnarformaður sjóðsins hafi sagt upp störfum en ein krafa fjármagnseigendanna var að framkvæmdastjórinn yrði látinn víkja, m.a. vegna óskynsamlegra fjárfestinga og þess að sjóðurinn skilaði mestu tapi peningamarkaðssjóða gömlu bankanna þriggja.

Fólk sem átti fé í peningabréfasjóði Landsbankans vill að það sem sagt er tapað verði lagt á verðtryggða reikninga sem yrðu lausir eftir einhver ár. Skuldajöfnun kemur einnig til greina eða að eigendur peningabréfanna fái hlutabréf í nýju bönkunum. Þá hefur verið nefnt að þar sem um ríkisbanka er að ræða, geti skattaafsláttur komið til.

Eigendur peningabréfanna segjast ekki ætla að borga fyrir óábyrg vinnubrögð  banka- og ráðamanna.(mbl.is)

Eðlilegt er,að mikil reiði ríki meðal þeirra,sem töpuðu fjármunum á því að leggja peninga í peningamarkaðssjóði.Mönnum var ráðlagt að leggja peninga sína frekar í þessa sjóði en á venjulegar sparisjóðsbækur. Ávöxtun væri mikið betri. Ekki mun hafa verið tekið fram,að þessu fylgdi áhætta. Finna þarf leið til þess að bæta fólki þessi töp og virðast mér þær leiðir sem fólkið hefur bent á vera skynsamlegar.

 

Björgvin Guðmundsson

Til baka

Ítreka kröfur um bætur vegna peningabréfa

Skorið niður um 600 millj, hjá RUV

Skorið verður niður í rekstri Ríkisútvarpsins og starfsmönnum fækkað til að koma til móts við erfiða rekstrarstöðu. Menntamálaráðherra segir jafnframt líklegt að staða RÚV á auglýsingamarkaði breytist.

Fréttablaðið segir frá því í dag að til standi að ná fram hagræðingu í rekstri Ríkisútvarpsins sem nemur allt að 600 milljónum króna. Meðal annars verði allt að 30 starfsmönnum sagt upp störfum. Þetta hafa stjórnendur Ríkisútvarpsins ekki staðfest en þó nokkrir starfsmenn hafa fengið uppsagnarbréf í morgun.

Páll Magnússon útvarpsstjóri hefur boðað til starfsmannafundar eftir hádegi þar sem farið verður yfir rekstrarstöðu Ríkisútvarpsins og nauðsynlegar aðgerðir vegna hennar. Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir, menntamálaráðherra, segir stöðuna almennt erfiða á fjölmiðlamarkaði.

Þorgerður segir jafnframt líklegt að staða ríkisútvarpsins á auglýsingamarkaði muni breytast. Fjölmiðlanefndin, sem starfað hefur á vegum ráðherra í um tvær vikur, hefur fjallað um fjölmiðla og auglýsingamarkaðinn og skilar niðurstöðum sínum á allra næstu dögum. Nefndin hefur ekki komist að niðurstöðu en skoðar að takmarka stöðu Ríkisútvarpsins á auglýsingamarkaði, álit samkeppniseftirlitsins um RÚV á auglýsingamarkaði, niðurskurðartillögur stjórnar RÚV og nefskattinn til RÚV sem tekinn verður upp um áramót. Gert er ráð fyrir að niðurstaða nefndarinnar verði meðal annars í formi frumvarps sem taki gildi um áramót.(ruv.is)

Það er eðlilegt,að RUV skeri niður eins og nú árar í þjóðfélaginu. Mér hefur einnig oft fundist ansi mikið bruðl hjá stofnuninni.Það er t.d. eins og þáttagerðarmenn hafi frjálsar hendur með eyðslu,t.d. í fargjöldum og ferðakostnaði.Þá þyrfti að skera niður laun þeirra,sem hæst hafa launin og einnig mætti minnka hlunnindi þeirra. Hvort veggja er langt úr hófi fram.

 

Björgvin Guðmundsson

 

« 

ASÍ vill ,að menn axli ábyrgð af bankahruninu

Alþýðusamband Ísland krefst þess,að stjórnir Fjármálaeftirlits og Seðlabanka  víki og axli þannig ábyrgð af bankahruninu.Einnig vill forseti ASÍ að fjármálaráðherra og bankamálaráðherra  víki af sömu ástæðu.

Nokkuð eru skiptar skoðanir um það hvort geri eigi einstaka ráðherra ábyrga fyrir hruni bankanna.Eðlilegra er,að öll ríkisstjórnin og alþingi axli ábyrgð með því að flýta kosningum. Ég tel eðlilegt að kosið verði næsta vor.

 

Björgvin Guðmundsson 

Gott hjá Jóhönnu

Jóhanna Sigurðardóttir félags-og tryggingamálaráðherra neitar að framkvæmda 10% flatan niðurskurð í velferðarkerfinu.Það er gott hjá Jóhönnu. Það kemur að sjálfsögðu ekki til greina að skera niður um 10% í velferðarkerfinu. Það þarf fremur að efla velferðarkerfið nú,þegar atvinnuleysi dynur á landsmönnum og kjaraskerðing er gífurleg vegna gengishruns krónunnar og mikillar verðbólgu.Bankahrunið hefur komið illa við eldra fólk.Margt af því hefur tapað öllum ævisparnaði sínum.Margir eldri borgarar verða  nú að treysta   eingöngu á lífeyri almannatrygginga en hann er aðeins 150 þús. á mánuði fyrir skatta hjá einhleypingum,130 þús. eftir skatta. Það lifir enginn af því í dag eftir að erlendur  gjaldeyrir hefur hækkað um 100% í verði og margar matvörur hafa hækkað um 50%.Eina vörnin fyrir eldri borgara,öryrkja og láglaunafólk í dag er velferðarkerfið.

 

Björgvin Guðmundsson

Breytist afstaðan til Evrópusambandsins?

Morgunblaðið birtir í dag grein eftir Björgvin Guðmundsson undir fyrirsögninni: Breytt landslag í íslenskum stjórnmálum.Þar segir svo m.a.:

Það eru mikil tíðindi í íslenskum stjórnmálum,að tveir stjórnmálaflokkar,Sjálfstæðisflokkurinn og Framsóknarflokkurinn, ætla að halda flokksþing í janúar n.k. og fjalla m.a. um afstöðuna til Evrópusambandsins.Miðað við samþykkt Framsóknar á síðasta miðstjórnarfundi flokksins má reikna með, að flokkurinn samþykki að sækja eigi um aðild að Evrópusambandinu.Framsókn hefur þokast að því marki lengi  undanfarið.Sjálfstæðisflokkurinn hefur skipað sérstaka Evrópunefnd,sem fjalla á um afstöðuna til Evrópusambandsins og leggja niðurstöðuna fyrir landsfund flokksins,sem haldinn verður í lok janúar n.k. Búist er við því að það dragi til tíðinda í Evrópumálum hjá Sjálfstæðisflokknum á landsfundinum.Samtök atvinnulífsins eru þeirrar skoðunar, að sækja eigi um aðild að Evrópusambandinu og  hið sama er að segja um Alþýðusamband Íslands. Sjálfstæðisflokkurinn hefur alltaf sótt mikið fylgi til atvinnurekenda og ef flokkurinn ætlar að ganga  í takt við atvinnulífið  verður hann að breyta stefnu sinni varðandi ESB. Sjálfstæðisflokkurinn á einnig  talsvert fylgi í verkalýðshreyfingunni og þar er enn  ákveðnari stuðningur við ESB  en hjá Samtökum atvinnulífsins. Fjármálakreppan rekur á eftir því, að ríkisstjórnin taki  afstöðu til ESB.Margt bendir til þess, að Sjálfstæðisflokkurinn  breyti afstöðu sinni í Evrópumálum á landsfundinum í janúar og samþykki að sækja eigi um aðild að ESB. Ef það verður niðurstaðan yrðu það stórtiðindi íslenskum stjórnmálum.Ekkert er þó öruggt í því efni fyrr en landsfundur flokksins hefur afgreitt málið og búast má við talsverðum ágreiningi.

Afstaðan til ESB getur haft mikil áhrif á stjórnarsamstarfið. Það er á stefnuskrá Samfylkingarinnar að sækja eigi um aðild að ESB en í stjórnarsáttmálanum segir aðeins,að fylgjast eigi vel með öllum breytingum varðandi  ESB og láta hagsmuni Íslands ráða.Hins vegar hefur fjármálakreppan orðið til þess, að margir Samfylkingarmenn vilja að strax verði ákveðið að sækja um aðild að ESB. Margir telja, að umsókn um aðild að sambandinu mundi hafa góð áhrif og verða til  þess að auka traust  á okkur erlendis. Umsókn mundi  benda til þess að Ísland ætlaði  að skipa sér í sveit með þjóðum Evrópusambandsinds og stefndi að því að taka upp evru.Hávær krafa er um það hjá almenningi,að fram fari þingkosningar næsta vor.Menn telja, að á þann hátt axli stjórnmálamenn ábyrgð á því hvernig komið er í fjármálum og efnahagsmálum þjóðarinnar. Verði það  niðurstaðan  munu  kosningarnar snúast um fjármálakreppuna og Evrópusambandið.Taki Sjálfstæðisflokkurinn afstöðu með ESB mun það styrkja stjórnarsamstarfið.En ef Sjálfstæðisflokkurinn fellir að sækja um aðild að ESB er meiri óvissa um framhald stjórnarsamstarfs.Það er þó vel hugsanlegt,að stjórnin haldi áfram ei að síður.Grasrótin í Samfylkingunnu mun þó telja nauðsynlegt, að stjórnarflokkarnir endurnýi umboð sitt og að fram fari þingkosningar.Ég tel víst, að í öllu falli leggi Samfylkingin höfuðáherslu á aðild að ESB í næstu kosningum.

Björgvin Guðmundsson

www.gudmundsson.net

Ítarleg rannsókn á orsökum bankahrunsins að hefjast

Rannsóknin á orsökum bankahrunsins á að ná aftur til þess tíma er bankarnir voru einkavæddir og horfa þarf til þeirra ásakana sem uppi voru á þeim tíma innan og utan þings. Um þetta voru Ögmundur Jónasson, þingmaður Vinstri grænna, og Árni Páll Árnason, þingmaður Samfylkingar, sammála á Alþingi í gær þegar rætt var um frumvarp sem felur í sér stofnun nefndar er rannsaka á bankahrunið og aðdraganda þess.

Þingmenn voru almennt jákvæðir í garð málsins og lögðu ríka áherslu á að allar staðreyndir yrðu dregnar fram í dagsljósið.

Sturla Böðvarsson, forseti Alþingis, mælti fyrir frumvarpinu en meðflutningsmenn eru formenn allra stjórnmálaflokkanna. Benti Sturla á að með skipan nefndarinnar væri Alþingi að fikra sig inn á nýjar brautir. Samkvæmt stjórnarskránni má skipa rannsóknarnefndir þingmanna til að skoða ákveðin mál en ljóst þótti að víðtækari sátt gæti náðst væri rannsóknin í höndum óháðra sérfræðinga.

Ögmundur Jónasson sagði rannsóknina hljóta að snúa að stjórnmálum og þá jafnt stjórn sem stjórnarandstöðu. „Nauðsynlegt er að spyrja um hvað var gert og hvað var ekki gert, hvaða lög og reglur voru settar og hvaða tillögur voru hunsaðar,“ sagði Ögmundur og lagði líka áherslu á að horft yrði til þess hvernig framkvæmdavaldið hefði farið með vald sitt.

Valgerður Sverrisdóttir, formaður Framsóknarflokksins, sagði augljóst að væri Ísland ekki aðili að EES hefði bankahrunið ekki átt sér stað. Frjálst flæði fjármagns hefði gert bönkunum mögulegt að stækka svo mikið. Lagaumhverfið hér væri það sama og í öðrum Evrópulöndum. „Síðan er það spurningin hvers vegna í ósköpunum lagaramminn og lögin og reglurnar voru og eru þannig að svona hlutir geti gerst,“ sagði Valgerður og Pétur H. Blöndal, Sjálfstæðisflokki, sagði augljóst að regluverk ESB væri meingallað.

Þá lagði Kristinn H. Gunnarsson, þingmaður Frjálslynda flokksins, áherslu á að ekki yrði gengið til kosninga fyrr en niðurstöður nefndarinnar lægju fyrir til þess að kosningar gætu orðið það uppgjör sem til þyrfti.(mbl.is)

Miklar umræður urðu um þetta mál á alþingi. Má segja,að þverpólitísk  samstaða hafi náðst um það. Rannsakað verður ítarlega hvað geti hafa farið úrskeiðis og störf ríkisstjórna,núverandi og fyrrverandi verða rannsökuð  í því sambandi.

 

Björgvin Guðmundsson

 

Vilhjálmur Egilsson ósáttur við gjaldeyrishöftin

Vilhjálmur Egilsson, framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins, telur að lög um  gjaldeyrismál muni stórskaða íslenskt viðskiptalíf. Hann fór fram á að frumvarpið yrði dregið til baka hið snarasta, en samkvæmt því er Seðlabankanum gert kleift með tímabundnum takmörkunum á gjaldeyrisviðskipti að hindra fjármagnsflótta úr landi.Hann sagði:

„Ég legg eindregið til að þetta frumvarp verði dregið til baka hið snarasta,“ segir Vilhjálmur. „Þetta er þvílíkt skref aftur á bak og gengur þvert á það sem talað er um í bréfi ríkisstjórnarinnar til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, þar sem hún skuldbatt sig til þess að leggja ekki frekari höft á gjaldeyrisviðskipti, né koma á fjölgengisfyrirkomulagi. Með þessu frumvarpi sem verið er að leggja fram er verið að framlengja í þessum gjaldeyrishöftum og gera þau víðtækari. Þetta þýðir að það verður mun torveldara að hækka gengi krónunnar en annars, því menn munu hafa ennþá minna traust á íslensku viðskiptaumhverfi,“ segir Vilhjálmur og heldur áfram.

„Innflytjendur munu mjög fljótt fara í það far sem var hér áður, þegar menn voru með umboðslaun og alls kyns viðskipti með vörur og þjónustu fram og til baka erlendis áður en varan og þjónustan var tekin inn í landið. Í þeim viðskiptum urðu til eignir erlendis. Útflytjendur sem það vilja munu í gegnum greiðslufresti og umboðsfyrirtæki hafa algjöra stjórn á því hvað þau koma með inn í landið og allt þetta mun stórkostlega skaða íslenskt viðskiptalíf.“(mbl.is)

Ég er ekki sammála Vilhjálmi.Ég held,að það sé nauðsynleg öryggisráðstöfun að hafa heimild fyrir gjaldeyrishöftum tímabundið,þar er mikil hætta er á miklum fjármagnshreyfingum úr landi og það þarf að vera heimilt að stöðva þær.Vinandi þarf ekki að beita h0ftum nema stuttan tíma.

 

Björgvin Guðmundsson

  

Mun stórskaða viðskiptalífið

Bankahrunið: Ekki benda á mig

Jónas Fr. Jónsson, formaður Fjármálaeftirlitsins, segir að betra væri ef innstæður í bönkum væru tryggðar í því landi sem fjármálafyrirtæki starfa. Það kemur vart á óvart að hann segir starfsmenn sína hafa í nógu að snúast þessa dagana.

 Jónas segir að Fjármálaeftirlitið sé lítil stofnun miðað við hvað hún hafi mikið að gera. Stofnunin hafi þó vaxið síðustu árin en hefði mátt byrja að stækka fyrr og þá helst á árunum 2003-2004.

Jónas var gestur kastljóss í kvöld. Þar var hann spurður út í ábyrgðir Íslendinga vegna IceSave reikinga Landsbankans í Bretlandi og Hollandi- og hvort löggjöf sem þýddi að íslensk stjórnvöld væru ábyrg fyrir innistæðum þeirra ætti rétt á sér. (ruv.is)

Einnig var rætt um ábyrgð FME og Seðlabankans í aðdraganda bankahrunsins.Áður hefur Seðlabankinn vísað ábyrgðinni af eftirliti með bönkunum yfir á Fjármálaeftirlitið.En ekki var að heyra á Jónasi að hann vildi axla neina ábyrgð.Það voru allir að vinna vinnuna sina sagði hann.

Fulltrúar bankanna,sem komið hafa í sjónvarp, hafa einnig vísað ábyrgðinni á aðra.Þeir hafa vísað á Seðlabankann og ríkisstjórn og sagt,að Seðlabankinn hafi ekki getað útvegað nægan gjaldeyri.Gjaldeyrisvarasjóðurinn hafi verið of lítill. Einnig hafa þeir sagt,að krónan hafi verið gagnslaus.Þar hafa  þeir verið að koma sökinni yfir á stjórnvöld.Það  vill því enginn bera  ábyrgð.

 

Björgvin Guðmundsson