Framfærslukostnaður hefur stórhækkað!

Undanfarin misseri hefur framfærslukostnaður stórhækkað,einkum á Stór-Reykjavíkursvæðinu.Veldur þar mestu gífurleg hækkun húsaleigu.Annar húsnæðiskostnaður hefur einnig hækkað.Húsaleiga hefur hækkað í 160- 180 þúsund kr á mánuði fyrir 2ja-3ja herbergja íbúð.Stóraukinn ferðamannastraumur veldur mestu um mikla hækkun húsaleigu.

Ljóst er,að lífeyrir sá,sem Tryggingastofnun skammtar öldruðum og öryrkjum í dag,þeim,sem einungis hafa lífeyri frá almannatryggingum,dugar hvergi nærri til framfærslu.Húsaleigukostnaður og matarkostnaður er  að lágmarki 200-210 þúsund kr á mánuði.Þá vantar 15- 25 þúsund kr á mánuði hjá giftum,aðeins fyrir þessum 2 útgjaldaliðum.Þá er eftir að reikna,rafmagn,hita,síma og sjónvarp,  samgöngukostnað, fatnað o.fl.Dæmið gengur engan veginn upp.Og það breytir litlu þó lífeyrir hækki um 10 þúsund kr á mánuði um áramót.Dæmið gengur samt ekki upp.Það eru eðlileg mannréttindi,að eldri borgarar og öryrkjar geti verið með tölvur en það er ekki unnt með þeirri hungurlús sem lífeyrisfólk fær. Bíll er ekki inni í myndinni.Það þarf að stórhækka lífeyrinn.

Ég hef lengi bent a,að eðlilegasta viðmiðun í þessu efni sé neyslukönnun Hagstofunnar.Samkvæmt henni notar einhleypingur 321 þúsund kr á mánuði  til neyslu.Engir skattar eru inn í þeirri tölu.Þetta jafngildir 400 þúsund kr fyrir skatt.Það er því eðlilegt að hækka lífeyri í þessa upphæð,400 þúsund á mánuði fyrir skatt,320 þúsund eftir skatt.-Marta Óskarsdóttir formaður kjarahóps Öbi skrifar grein í Fréttablaðið í dag og segir,að lífeyrir eigi að vera 390.250 kr á mánuði; það sé sú tala,sem Umboðsmaður skuldara setji fram sem framfærsluviðmið,eftir að húsnæðiskostnaði hefur  verið bætt við. Þetta er mjög svipað neyslukönnun Hagstofunnar,þannig að það er ljóst ,að lífeyrir aldraðra og öryrkja þarf að vera 390-400 þúsund á mánuði að lágmarki.

Björgvin Guðmundsson

 

Hækka verður lífeyri verulega!

Hver eru aðaláhersluatriðin í málefnum aldraðra og öryrkja nú,þegar góðar horfur eru á myndun umbótastjórnar.Þau eru þessi:

Stór hópur lífeyrisfólks hefur haft lífeyri undir fátæktarmörkum í tíð fráfarandi ríkisstjórnar.Lífeyrir  þeirra,sem eru i sambúð eða hjónabandi er í dag 185 þúsund kr á mánuði, eftir skatt.þeir ,sem einungis hafa lífeyri frá almannatryggingum; þessi upphæð á að hækka um 10 þúsund kr á mánuði um áramót.Þetta er undir fátæktarmörkum.Þetta dugar ekki fyrir mat og húsnæði.

Fyrsta krafan er sú, að þessi lífeyrir verði hækkaður verulega.

Önnur krafan er sú,að lífeyrir fylgi lágmarkslaunum,launaþróun en það hefur ekki verið svo í tíð fráfarandi stjórnar.Lífeyrir hefur hækkað miklu minna en lágmarkslaun og miklu seinna.Í þriðja lagi á að

hækka á skattleysismörk verulega. Það mundi koma öldruðum og öryrkjum vel en einnig láglaunafólki.

Í fjórða lagi þarf að draga verulega  úr skerðingum tryggingalífeyris vegna tekna og stefna að afnámi þeirra.Leiðrétta þarf strax auknar skerðingar vegna atvinnutekna  og minnka skerðingar verulega vegna greiðslna úr lífeyrissjóði.Skerðingar vegna lífeyrissjóða eiga raunar ekki að eiga sér stað,þar eð með  því er óbeint verið að skerða lífeyrinn í lífeyrissjóðunum,sem eldri borgarar hafa safnað á langri starfsævi.Það á að stöðva þá skerðingu strax.

 

Björgvin Guðmundsson

 

Getur þú lifað á 195 þúsund kr á mánuði eftir skatt?

 

 

Þeir Sigmundur Davið og Bjarni Benediktsson  voru ekki sammála um allt í stjórmarsamstarfi sínu.En þeir voru sammála um eitt. Og það var það,  að þeir væru að hækka lífeyri aldraðra og öryrkja meira en gerst hefði um langt skeið.Það er því fróðlegt að líta á hvað lífeyririnn er hár í dag eftir methækkun þeirra félaga. Jú lífeyrir giftra eldri borgara er í dag 185 þúsund kr á mánuði  eftir skatt hjá þeim,sem hafa einungis lífeyri frá TR..Hann verður 195 þús kr á mánuði frá og með áramótum.Með öðrum orðum eftir  methækkun  þeirra félaga verður lífeyrir giftra eldri borgara þá orðinn 195 þús. kr á mánuði eftir skatt.Hver getur lifað af því? Getur þú það lesandi góður!  Ég efast um það. Af þessari hungurlús þarf að greiða allan kostnað. Í fyrsta lagi húsaleigu eða húsnæðiskostnað.Húsaleiga getur verið 160 -180 þúsund á mánuði.Matarreikningurinn getur verið 40-50 þúsund kr. Og þá eru peningarnir búnir og rúmlega það.Miðað við lægri tölurnar fara 200 þús í húsaleigu og mat.Eða  5 þúsund kr meira en nemur lífeyrinum.Þá er eftir að greiða rafmagn,hita og síma og samgöngukostnað.Ekki er möguleiki að reka bíl eða tölvu  af  þetta lágum lífeyri. Eldri borgarar eru því í nákvæmlega sömu stöðu nú og áður en þeir fá methækkun Sigmundar Davíðs og Bjarna.Þeir eiga ekki fyrir öllum útgjöldum og verða að skera niður; oft skera þeir niður matarkostnaðinn og eiga því tæplega nóg að borða. Það má því búast við,að eldri borgarar hringi áfram í Félag eldri borgara í Rvk og kvarti yfir að þeir eigi ekki fyrir mat síðustu daga mánaðarins.Þannig er þetta i velferðarsamfélaginu,Íslandi. Sigurður Ingi ætlaði að sjá til þess að enginn liði skort á Íslandi! Hagstofan segir,að meðaltalsneysla sé 321 þúsund kr á mánuði.Það er eftir skatta.Meðaltekjur í þjóðfélaginu eru 620  þúsund kr á mánuði.Það er óskiljanlegt hverng nefnd,sem vann að endurskoðun almannatrygginga árum saman gat komist að þeirri niðurstöðu,að lífeyrir  eldri borgara ætti að vera 195 þúsund kr eftir skatt frá næstu áramótum.Fyrst lagði nefndin til óbreyttan lífeyri,185 þúsund á mánuði og það var tillaga félagsmálaráðherra en eftir mikil mótmæli var ákveðið að hækka lífeyrinn frá næstu áramótum um 10 þúsund kr á mánuði,eftir skatt.Mikill rausnarskapur!Eða hitt þó heldur.

Björgvin Guðmundsson

www.gudmundsson.net

Hvernig má bæta kjör aldraðra verulega?

 

 

Nokkrar leiðir koma til greina, þegar taka á ákvörðun um að bæta  kjör aldraðra verulega :1) Að hækka  greiðslur til aldraðra frá almannatryggingum þannig, að þær nái þeirri upphæð, sem þær ættu að vera í miðað við, að ekki hefði verið skorið á  sjálfvirk tengsl milli lágmarkslauna og lífeyris TR. 1995. 2)Að hækka mánaðargreiðslur svo mjög,  að þær dugi fyrir framfærslukostnaði. 3)Að afnema tekjutengingu tryggingalífeyris.4)Að gera  ellilífeyri skattfrjálsan.

Þetta eru allt góðar tillögur og brýn hagsmunamál eldri borgara. Talið er að eldri borgarar og  öryrkjar eigi inni hjá ríkinu 80 milljarða vegna þess að skorið var á sjálfvirk tengsl milli lágmarkslauna og lífeyris aldraðra og öryrkja 1995 .Davíð Oddsson þáverandi forsætisráðherra sagði, þegar  hann beitti sér fyrir þessari breytingu, að nýja reikningsaðferðin (viðmiðunin) yrði hagstæðari eldri borgurum en sjálfvirku tengslin.Ákveðið var í staðinn að miða skyldi við launaþróun í landinu en lífeyrir ætti þó aldrei að hækka minna en vísitala neysluverðs.Ef gamla kerfið hefði áfram verið í gildi, hefði 80 milljörðum meira komið í hlut lífeyrisfólks en raun varð á. Það munar um það.Lífeyrisþegar voru hlunnfarnir.

 

Björgvin Guðmundsson

 

Enn er allur lífeyrir TR rifinn af eldri borgurum, þegar þeir fara á hjúkrunarheimlii!

v

 

 

Þrátt fyrir miklar umræður er enn ekki búið að breyta fyrirkomulaginu á greiðsluþáttöku eldri borgara,þegar þeir fara  á hjúhrunarheimili.Enn er það svo,að Trygingastofnun tekur ófrjálsri hendi allan lífeyri af eldri borgurum, þegar þeir vistast á hjúrunarheimili en síðan skammtar stofnunin eldri borgurunum smánarupphæð,sem kölluð er vasapeningar. Lögfræðingar,sem ég hef talað við, telja,að þetta sé brot á stjórnarskránni,eignaupptaka.Eldri borgararnir eru ekki látnir vita fyrirfram að

Þetta standi til.Þeir eru látnir vita eftir á.Þetta er mjög niðurlægjandi aðgerð.Það er eins og það sé verið svipta fólkið fjárræði.Auk þess eru vasapeningarnir tekjutengdir.Það þarf ekki annað en hjón eldri borgara séu að skipta um íbúð og leggi peninga í banka í ákveðinn tíma þá rífur Tryggingastofnun vasapeningana af því hjónanna,sem er á hjúkrunarheimili og þeir hverfa.Það er ekki unnt að segja,að þetta kerfi sé jákvætt eldri borgurum.Kerfið kroppar peninga af eldri borgurum alls staðar,.þar sem .það hefur möguleika á því.

Félagsmálaráðherra hefur falið sérstökum starfshóp að koma á tilraunaverkefni í samvinnu við eitt eða fleiri hjúkrunarheimili þar sem kannað verði að láta eldri borgara,sem fara á hjúkrunarheimili,halda lífeyri sínum og greiða sjálfa fyrir þá þjónustu,sem þeir fá á hjúkrunarheimili aðra en læknisþjónustu og hjúkrun  ,sem yrði gjaldfrjáls eins og á öðrum sjúkrastofnunum.Ekki hefði þurft neitt tilraunaverkefni.Nóg hefði verið að kynna sér fyrirkomulag þessara mála á  Norðurlöndunum en þar hefur það tíðkast um langt skeið ,að eldri borgarar haldi lífeyri sínum og greiði sjálfir af honum fyrir þjónustu hjúkrunarheimila aðra en læknisþjónustu og hjúkrun sem er frí.Þetta kerfi hefur gengið ágættlega á hinum Norðurlöndunum og getur eins gert það hér.

Björgvin Guðmundsson

 

2 af hverjum 3 á öldrunardeildunum reyndust vannærðir!

 

 

Rannsókn sem gerð var  árin 2015 og 2016 á öldruðum á Landakoti,öldrunardeildum,leiddi í ljós,að 2 af hverjum 3 voru vannærðir eða sýndu þess sterk merki,að svo væri.Fréttablaðið segir frá þessu.

Laura Sch Thorsteinsson verkefnisstjóri hjá Landlækni  segir þetta vera mjög alvarlegt ástand.Hún segir sterkar vísbendingar um, að vannæring   eldri borgara á íslenskum sjúkrastofnunum sé algengt vandamál.Samkvæmt lögum ber Landlæknisembættinu að hafa eftirlit með því,að sjúkrastofnanir uppfylli faglegar kröfur.Laura segir,að heilbrigðisstofnanir beri óumdeilanlega ábyrgð á því að fylgjast með næringarástandi þeirra sem þar dveljast.Einnig hvíli fagleg ábyrgð á heimahjúkrun að fylgjast með næringjarástandi heilsuveilla eldri borgara.

Lára segir ,að hér sé um mjög alvarlegt vandamál að ræða og fólk þurfi að taka höndum saman um að leysa það.Vandamálið sé  það að heilbrigpiskerfið búi við manneklu og fjárskort.

Björgvin Guðmundsson

Á að berjast fyrir launþega,aldraða og öryrkja

 

Hvernig á að efla Samfylkinguna á ný til þess að hún geti gegnt sínu hlutverki sem flokkur jafnaðarmanna ? Spurt hefur verið: Er klassískur jafnaðarmannaflokkur ef til vill orðinn tímaskekkja? Ég svara því  neitandi. Flokkur jafnaðarmanna á enn erindi við Íslendinga, þrátt fyrir miklar breytingar á þjóðfélaginu og  bætt kjör verkalýðsins frá árdögum verkalýðshreyfingarinnar.Aðalbaráttan er ekki í dag eins og í upphafi:  Barátta fyrir brauði og fyrir því að komast af. Nú er það barátta fyrir bættum kjörum  allra launþega og einkum þeirra lægst launuðu,  barátta fyrir bættum kjörum aldraðra og öryrkja og fyrir hagsmunum allra þeirra, sem standa höllum fæti í lífsbaráttunni.Og því miður býr enn í dag alltof stór hópur fólks við sára fátækt, þar á meðal mörg börn og hópur lífeyrisþega.

 

Samfylkingin á að vera launþegaflokkur

 

Ég mun nú lýsa í stórum dráttum því, sem ég tel , að Samfylkingin eigi að leggja höfuðáherslu á en ég tel, að  þau mál muni stuðla að eflingu flokksins .Okkar höfuðmarkmið á að vera að berjast fyrir launþega landsins. Allir launþegar, verkamenn, sjómenn,iðnaðarmenn,skrifstofumenn,verslunarmenn og allir aðrir, sem selja vinnu sína eru verkalýður Íslands, sem Samfylkingin á að berjast fyrir sem jafnaðarmannaflokkur.Við þurfum  að efla tengsl okkar við verkalýðshreyfinguna.Samfylkingin á að vera launþegaflokkur,verkalýðsflokkur. Þó þetta markmið eigi að vera í forgangi breytir það því ekki, að Samfylkingin  á einnig að berjast fyrir smáatvinnurekendur(smáfyrirtæki) og smábændur, sem oft eiga í höggi við stóratvinnurekendur og verða fyrir barðinu á samkeppnishömlum. Samfylkingin  á að gæta þess, að heilbrigð  samkeppni ríki og að ekki sé reynt með samkeppnishömlum að hindra eðlilega starfsemi smáatvinnurekenda. Þess vegna þarf ætíð að gæta þess, að samkeppnislöggjöf og neytendalöggjöf sé nægilega fullkomin. Samfylkingin á að berjast gegn einokun,  gegn hvers konar samkeppnishömlum. Samfylkingin á að vera neytendaflokkur.Samfylkingin á að vera brjóstvörn   einyrkja og annarra smáatvinnurekenda. Samfylkingin á að berjast fyrir bættum kjörum aldraðra og öryrkja.Samfylkingin er sósialdemokratiskur flokkur;  aðhyllist blandað hagkerfi eins og bræðraflokkarnir í Evrópu.

 

Á að berjast fyrir bættum kjörum aldraðra  og öryrkja

 

Af því sem nú  hefur verið sagt er ljóst, að ég tel að Samfylkingin eigi fyrst og fremst að vera launþegaflokkur og flokkur lífeyrisfólks..Ekki er víst,að allir jafnaðarmenn séu sammála um það. En ég er eindregið þessarar skoðunar.Ég tel, að Samfylkingin eigi sem jafnaðarmannaflokkur að  safna sem flestum  launþegum  undir merki sitt. Þegar það hefur tekist að verulegu leyti, getur Samfylkingin sótt inn að miðjunni en fyrr ekki. Samfylkingin á að hlusta á launþega og taka upp sem flest baráttumál  þeirra. Samfylkingin á einnig að berjast fyrir hagsmunamálum neytenda. Og mjög mikilvægt verkefni Samfylkingarinnar er að berjast fyrr bættum kjörum aldraðra og öryrkja.Hluti lífeyrisþega á við mjög bág kjör að  búa, hefur varla í sig og á þó fráfarandi ríkisstjórn hafi þóttst vera að bæta kjör þeirra. Sem fyrr segir býr hluti lífeyrisþega  við sára fátækt og það er verkefni  Samfylkingarinnar að berjast gegn fátækt á Íslandi hvar sem hana er að finna.Það á að vera eitt helsta  verkefni Samfylkingarinnar að útrýma fátækt.

 

Björgvin Guðmundsson

Dagblaðið 15.nóv.2016

 

.

Fjöldi aldraðra býr við bág kjör

 

Ný ríkisstjórn fær það verkefni að bæta kjör aldraðra og öryrkja meira en nýsamþykkt lög um almannatryggngar gera ráð fyrir.Ég hef hamrað á því í blaðagreinum allt síðasta kjörtímabil, að kjör aldraðra og öryrkja væru  óásættanleg; það yrði að bæta þau myndarlega. Aldraðir ættu að geta lifað með reisn ævikvöld sitt. Öryrkjar ættu einnig að fá mannasæmandi kjör.En stjórnarherrar fráfarandi ríkisstjórnar lömdu hausnum við steininn allt kjörtímabilið,  vildu ekki viðurkenna að neitt væri að hjá eldri borgurum og öryrkjum. Ég sagði alltaf, að dropinn holaði steininn, það mundi nást einhver árangur að lokum.Það rættist í kjölfar mikils baráttufundar Félags eldri borgara r í Háskólabíó.Þá loks hreyfði rikisstjórnin sig, ákvað að hækka aðeins lífeyri þeirra lífeyrisþega , sem aðeins höfðu lífeyri frá almannatryggngum. Áður hafði  Eygló félagsmálaráðherra þverneitað því, að þessi lífeyrir yrði hækkaður,  sagði, að það væru svo fáir á „ stripuðum“ lífeyri!  Ríkisstjórnin gaf einnig eftir í öðru máli   ;ákvað að taka upp 25 þús króna frítekjumark vegna  tekna lífeyrisþega.

 

Fyrsti forustumaður fráfarandi stjórnar, sem tók undir málflutning  eldri borgara  þess efnis, að kjör aldraðra væru ekki nógu góð, var Lilja Alfreðsdóttir nýkjörinn varaformaður Framsóknarflokkins. Hún ritaði grein í Fréttablaðið  um mál eldri borgara og sagði  : Fjöldi fólks (eldri borgara) býr við  bág kjör og kvíðir framtíðinni.Hér er vandinn loks viðurkenndur en það er fyrsta skilyrðið fyrir því, að nægar kjarabætur séu  veittar öldruðum.Mér kemur þessi  jákvæða afstaða hennar ekki óvart, þar eð hún er dóttir Alfreðs Þorsteinssonar, fyrrverandi borgarfulltrúa og  þegar við Alfreð sátum saman í borgarstjórn var hann ákveðinn félagshyggjumaður.Við áttum gott samstarf.

 

Það er mikið verk að vinna að koma kjörum aldraðra og öryrkja í  rétt horf.Það á ekki aðeins að hækka lífeyri aldraðra og öryrkja þannig að þeir geti rétt framfleytt sér.Nei,  hækka á lífeyrinn það myndarlega ,að lífeyrisþegar geti lifað með reisn og þurfi aldrei að  kvíða morgundeginum.

 

Ekkert bendir til þess að draga muni úr misrétti í þjóðfélaginu.Þvert á móti berast fréttir af því að launamisrétti sé að aukast. Ákveðið hefur verið   að stórhækka enn laun þingmanna og ráðherra. Laun ráðherra hækka um  hálfa milljón og verða um 2 milljónir á mánuði og laun þingmanna  verða 1,1 milljón.Laun  aldraðra og öryrkja eiga hins vegar að vera 195-227 þúsund kr á mánuði eftir skatt . Þetta er siðlaust.

 

Björgvin Guðmundsson

viðskiptafræðingur

www.gudmundsson.net

 

 

 

 

Lífeyrir aldraðra og öryrkja á að vera skattfrjáls¨!

Það er ekki aðeins,að ríkið skammti öldruðum og öryrkjum  mjög nauman lífeyri heldur tekur ríkið hluta af þessum lífeyri til baka í formi skatta.Með öðrum orðum: Ríkið lætur með annarri hendinni en tekur með hinni.

Af 300 þúsund króna lífeyri fyrir skatt hjá einhleypum  tekur ríkið 60 þúsund krónur til baka í formi skatta!Lífeyrir á að vera 300 þúsund kr fyrir skatt 2018.Og þeir lífeyrisþegar,sem hafa 50 þúsund eða 100 þúsund úr lifeyrissjóði á mánuði geta verið með 250 þús. eða 300 þúsund kr brúttotekjur í dag.En ríkið lætur greipar sópa í formi skatta og skerðinga.

Í Noregi er lífeyrir skattfrjáls og ég tel,að það eigi að vera eins hér.Ísland hefur efni á því eins Noregur.Það er kominn timi til,að Ísland búi vel að sínu lífeyrisfólki,bæði öldruðum  og öryrkjum.

Björgvin Guðmundsson

Hátt lyfjaverð íþyngir öldruðum og öryrkjum

Það sem íþyngir öldruðum og öryrkjum  mikið  er hátt lyfjaverð og hár lækniskostnaður.Þess vegna neita lífeyrisþegar sér oft um hvort tveggja í lok mánaðar,þegar lífeyririnn er að verða búinn.Það er stóralvarkegt mál.Heilbrigðisþjónusta á að vera gjalldfrjáls og lækka þarf lyfjaverð verulega m.a. með afnámi virðisaukaskatts af lyfjum.

Í Bretlandi,Írlandi og í Svíþjóð er enginn virðisaukaskattur lagður á lyf.Og eins ætti það að vera hér. En á Íslandi er virðisaukaskattur á lyfjum hærri en í nokkru öðru vestrænu landi eða 24% A Spáni og á Ítalíu er 3-4% vsk á lyfjum.

Meginreglan hér er sú að leggja ekki virðisaukaskatt á heilbrigðisþjónustu og auðvitað á að flokka lyf með heilbrigðisþjónustu. Félag eldri borgara í Reykjavík hefur margoft ályktað að fella eigi niður virðiaaukaskatt af lyfjum.Það er krafa lífeyrisfólks í dag: Burt með virðisaukaskatt af lyfjum.Við viljum lægra lyfjaverð strax.

Björgvin Guðmundsson